Folk Tale

Lu spunsaliziu di 'na Riggina c'un latru

TitleLu spunsaliziu di 'na Riggina c'un latru
Book AuthorGiuseppe Pitrè
Chapter Nr.021
Language codescn
Origin (region)Sicilia

Si raccunta chi 'na vota cc'era un Re e 'na Riggina; ed avianu una figghia e la vulianu maritari. Lu Re fici jittari un bannu, chi tutti li Rignanti cuncurrissiru ni lu palazzu di lu Re. E già cuncurreru tutti. Lu Re si pigghiau a bracciu a sò figghia pri vidiri siddu cci piacía qualcunu di chiddi pri maritarisi. Idda cu sò patri li girau tutti, e nun cci piaceru nuddu, e pirciò si nni jeru tutti. Fici banniri arrèri pri la città di cuncurriri allura li Principi; iddi vinnuru, e lu Re li fici girari tutti a la sua figghia. Primittemu ca tutti li dui voti cci fici un larghissimu trattamentu. Li girau e nun cci piaceru nuddu arreri. Fici jittari arreri lu bannu pri cuncurriri tutti li Baruna, Cavaleri e Profissura. Girànnuli tutti e nun cci piacennu nuddu di li Cavaleri e di li Baruna, idda si scigghíu un Professuri forestieri. La figghia sùbbitu dissi a lu Re: — «Patri miu, chistu è lu miu spusu.» Lu patri detti piaciri a la figghia, e la fici spusari. Lu zitu allura risulviu di pàrtiri. E già la cunnucíu a licenziàrisi cu sò patri e sò matri. Parteru cu tutta la truppa di li suldati. Li suldati ni lu viaggiu mìsiru a diri a lu spusu Riuzzu: — «Maistà, pranzamu.» — «A st'ura nun si pranza!» Jìanu facennu qualchi pocu di via e cci dicianu lu stissu, e iddu cci rispunnia: «A st'ura nun si pranza.» Li suldati, nun putennu cchiù risistiri, affirraru tutti li petri a muzzicuna, e poi lassàru sula a la Riggina cu lu sò spusu. Poifinalmenti arrivaru a chiddu puntu chi dicia lu zitu, e battìu la vìria tri voti. Si apri una grutta e lu spusu cci dissi a la spusa: — «Trasi ccà.» — «Iu mi scantu,» rispunniu la giuvina. — «O trasi, o puru ti ammazzu!» Finalmenti trasíu. Trova ddà una cammara tutta china di morti, chi avia 'ncatastatu iddu. Lu zitu cci dissi: — «Li vidi chisti morti? Tutti l'hai a carriari tu ad unu ad unu lu jornu. L'hai a mettiri a l'addritta tutti.» La giuvina accussì fici. Poi nun putennu risistiri cchiù a fari stu 'mpegu, risulvíu ca si ni vulia jiri cu sò patri ni li so' paisi. Si ricurdau la giuvina di una zia sua avìricci datu una pezza: chista la tinía ni lu cantaranu; lu grapi, e lu cantaranu cci parrau e cci dissi: Cumanna, cumanna! Idda rispunniu: «Iu cumannu ca mi ni vogghiu jiri ni lu miu paisi cu miu patri e mia matri.» Subbitu di aviricci dittu chissa parola, nesci una palumma bianca, e la palumma ci dissi: — «Cumanna ca ti fazzu nzoccu vôi. Ma iu ti dicu di fari una littra a tò patri, ca cci la portu iu cu lu pizzu.» Accussì fici. La palumma cci la purtau e cci la pusau supra lu tavulinu a sò patri. Sò patri la liggíu subbitu e la palumma aspittau. Cci fici lu riscontru e cci dissi: — «'Nformati, o figghia mia, d'iddu stessu, nzoccu cci voli pri tu putiri nesciri. La palumma subbitu cci la purtau. Idda comu vinni sò maritu cci dissi: — «O maritu miu, quantu si' giarnu, quantu si' mortu!» e cci lu dissi a bella posta pri fàricci sbummicari li virmiceddi pri poi diricci chi cosa cci vulia pri jirisinni. Idda si sunnau e cci dissi: — «Nun sai nenti? Iu mi sunnaiu ca iu niscía di ccà!» — «Oh si tu vulissi nèsciri di ccà, assai cosi avissi a fari! Primu primu è chi cci voli un figghiu Settimu qualunqui.» Subbitu idda avennu 'ntisu ssi paroli, la palumma cci li purtau li paroli a sò patri. Sò patri cci scrissi chi cci mannava la truppa, e si misi in cerca la truppa di chistu figghiu Settimu. Comu jeru in cerca di stu figghiu Settimu, si ni jeru pi li giardina; 'ntra sti giardina cc'era 'na lavannara e curava tila. In vidennu la truppa si spavintau, e dissi: — «Ora sì ca mi arròbbanu la tila.» E si la 'ncatastau cu primura pirchì si scantava. La truppa pirò cci dissi a la lavannara: — «Nun ti scantari cà nui nun vinemu pri arrubbari; ma vulemu sapiri cchiù tostu unni si putissi truvari un figghiu Settimu.» — «Oh, mi cridia chi cosa era, dissi la lavannara. Iu ni haju unu pri l'appuntu.» — «Dunchi nui ni lu vulemu purtari.» La lavannara già cci cunsignau a sò figghiu. Iddi cci dissinu allura: — «Veni ccà cu nui a scarzarari la Riggina.» Iddu cci dissi: —«Lassàti fari a mia ca sàcciu fari tutti cosi.» E si ni jeru pri la Riggina. Lu figghiu Settimu battiu la vìria tre voti e si grapiu la grutta. La Riggina allura si fici truvari pronta, si fici la trùscia e si ni jeru cu tutta la truppa di li suldati. Comu iddi caminavanu, in un giardinu vittiru 'na vecchia; la salutaru e si ni jeru. Poi pirò lu latru chi si ricugghíu ni la grutta, vitti ca nun cc'era la Riggina, e dissi: Tradimentu, tradimentu! Si misi 'n caminu, a jiri a 'ssicutari la Riggina. Iju pri taliari ni li giardini e vitti a dda vecchia surda. Iddu cci spijau: — «Forsi aviti vidutu passari un Re ed una Riggina cu la truppa e li suldati?» Idda cci rispusi a lu stornu pirchì era surda: — «Chi voli cavuli, vrocculi, cavulicappuccia?» E già li cuminciau a cogghiri. Ma chiddu chi si vitti cumplimintari sti cosi cci dissi: «Iu nun cercu chissu. Iu vi dicu siddu aviti vidutu passari un Re ed una Riggina, cu 'na truppa di suldati.» Idda cci dissi: — «Chi voli Vossignuria: acci, cipuddi e citrola?» E cci li ija a cogghiri. Ma chiddu: — «Iu nun cercu chissu, la pesta chi vi vegna! iu vi dicu: la Riggina, la truppa e lu Re.» Idda rispusi: — «Vassía chi si voli cunfissari?» — «Vi vegna la pesta! La vidistivu la Riggina cu lu Re e la truppa?» — «Chi voli sentirisi 'na missa? Ora cci la sonu!» E la vecchia si misi a sunari. Iddu pirò, 'ncuitatu, la lassau sula e si ni iju. Lu figghiu Settimu 'ntra chissu stanti l'arrivau a la sò casa, a la Riggina, nni la casa di lu Re, e fu prisenti nill'àutru matrimoniu di la Riggina chi fici c'un Riuzzu di la Siberia.

Lu latru Riuzzu pirò ija spii spii, e si 'nsignau l'arti di fari quatri pri cusì iddu putirisìcci chiudiri e fàrisi purtari di (da) n'àutru dintra li quatri. E paisi paisi, si ni iju a parti luntanissimi, e facía vinniri sti quatri. Finalmenti pirò arrivaru ni la città unni era la Riggina. La Riggina, chi era affacciata, chiamau a chiddu chi li vinnia: vitti li quatra, e si ni pigghiava unu pri mettrisillu ni lu capizzu. Lu Riuzzu cci spijau: — «Riggina, chi aviti cumpratu?» — «Haju cumpratu un quatru pri capizzali.» Cci detti li dinari e chiddu si ni iju. Lu quatru era chiusu cu tre catinazzi. La notti comu si curcau lu Re cu la Riggina, lu latru niscíu, pigghiau un bigliettu e lu misi sutta lu chiumazzu di lu Re. Mentri chi iddi durmìanu, iddu grapíu un catinazzu, e fici scrùsciu. La Riggina scantànnusi di sta cosa, misi a chiamari a sò maritu dànnucci pizzuluna pricchì nun si putía sdruvigghiari a causa di ddu bigliettu chi era cu la magaría. Di tutti sti pizzuluna e cosi nu nni sintía nenti. Lu latru grapi lu secunnu catinazzu, e lu Re nun sintía nenti. La Riggina, scantata morta, lu sintía. Chiddu grapíu lu terzu catinazzu e iddu niscíu, e cci dissi: — «Ccà mi si'! sùsiti ora, e pigghiami li forfici quantu ti tagghiu li capiddi.» Idda currennu pri li fòrfici tirau a lu Re pri la manu, lu jittau 'n terra, e di sutta lu chiumazzu cadennu lu bigliettu, lu Re si risbigghiau. Lu Re si susi, sona la trumma, e fa arricogghiri tutti li suldati. Li suldati ammazzaru lu latru, e finiu.

Favula scritta, favula ditta,

Diciti la vostra, ca la mia è ditta.

Polizzi-Generosa.


Text viewBook