Folk Tale

Lu Sangunazzu

AuthorGiuseppe Pitrè
Book TitleFiabe novelle e racconti popolari siciliani
Publication Date1870
LanguageSicilian
OriginItaly

.

C'eranu tri soru, ed eranu suli senza patri e senza matri campànnusi cu lu survizzu di li genti. La soru cchiù granni ci dissi a la cchiù nica: — «Lu sai chi ti dicu? Va a 'ccatta quatturrana di pani e un granu di sangunazzu.» Chidda accussì fici. Poi doppu chi lu iju ad accattari, ci 'ncuntrau una funtana di acqua, e si misi a vìviri cu li manu nn'arreri. 'Ntra chissu mentri, curri un cani e ci afferra lu pani e lu sangunazzu. Curri idda pri aggiungiri lu cani. Lu cani acchiana in un palazzu chi nun c'era nuddu. La casa era china pri china di tutti sorti di cosi. La giuvina acchianau puru e vitti la casa china di tanti cosi senza nuddu patruni. Fra di l'àutri c'era linu. Idda si prijau tutta pri jiri a chiamari a li so' soru. Lu cani già si nni avía jutu primu. Comu arrivau, li soru ci dissiru: — «L'accattasti lu pani e lu sangunazzu?» Idda rispunniu: — «Sì, ma nun li purtaju.» Li soru, senza primu sapiri la ragiuni, ci dèttiru vastunati. Idda accuminzava lu discursu, e chiddi davanu di mazza. — «Ma... sintiti! Truvaju un palazzu! lu pani e lu sangunazzu mi lu scippau lu cani. 'Ntra lu palazzu c'eranu tanti cosi..» E chiddi senza sèntiri nenti davanu lignati. — «Ahi!... Ahi! Lu vuliti sèntiri o no? — Comu lu cani acchianau lu palazzu, iu ci jiu, e lu truvaju sulu. Ora lu sapiti chi vi dicu?... Di jirici tutti ca arricchemu.» Chiddi pirò davanu vastunati! Ma poi pirsuasa la cchiù granni ci dissi: — «Nui ci jamu; ma siddu nun è veru ti ammazzamu.» Ci jeru tutti e vidennu dda catasta di linu ficiru paci, e pinsaru di fari 'na nuttata l'unu pri scardàrisi lu linu. Ficiru la nuttata e accuminsau la granni a scardari lu linu. Comu scardava cantava, e dicía:

«Quantu guai pati lu linu!

Canta gaddu e fa matinu.

Quantu scardu e pisu lu linu!»

Mentri dicía chistu, senti una vuci di lu tettu e ci dissi: — «Vidi, ca calu!» Idda si scantau tutta e si iju a curcari. Li soru pirò ci dissiru: — «Pirchì ti veni a curchi?» — «Pirchì sintiju una vuci di lu tettu.» La mizzana curaggiusa ci dissi: — «Ora ci vaju iu ca nun mi scantu.» Comu ci iju e accuminsau a cantari, senti la vuci di lu tettu e ci dissi: — «Vidi ca mi jettu!» Sintíu chissi paroli e si iju a curcari videmmi. Li soru ci dissiru: — «'Nca chi? videmmi ti veni a curchi?» — «Sintiju la vuci di lu tettu e mi vinni a curcari.»

La nica pirò curaggiusa misi a scardari lu linu e misi a cantari. Sintíu la vuci di lu tettu chi ci dicia: — «Vidi ca mi jettu!!» — «Sì, jèttati ca viju lu sbalanzu!» Chidda a la terza vota si jittau e ci dissi: — «Vidi ca iu sugnu 'na Draga. Stu palazzu è miu. Tutta la robba è mia! Lu sai chi ti dicu? Di ssu linu chi scardi n'hai a fari un ghiòmmaru granni e poi lu carrozzi, unni va lu ghiòmmaru vai tu.» Idda fici lu ghiòmmaru e lu carruzzau. La Draga ci dissi: — «Vidi ca lu ghiòmmaru ti porta dintra un palazzu, e c'è lu Riuzzu curcatu. Tu comu arrivi ci duni una vasata a lu Riuzzu.» Idda ci iju e s'affruntau, pircui nun ci detti la vasata. Lu Riuzzu, mentri chi idda nun ci dava la vasata, sicutau a dòrmiri. Chidda si misi a lu finistruni a filari cuttuni. Sutta lu finistruni c'era una funtana: tutti ijanu all'acqua: fra di l'àutri ci iju 'na Scavuzza. Lu riflessu di chidda chi era a lu finistruni, ci paría chi avissi addivintatu bedda idda. E si misi a diri: — «Oh, quantu sugnu bedda!! E la mia patruna mi manna a l'acqua! Rùmpiti quartàra, lestu lestu!» Lu dumani a chidda ura ci iju arreri e fici lu stissu pri finu a la terza vota. Ma poi pirò si truvau 'ngannata; pirchì vitti a chidda bedda a lu finistruni e dissi: — «Dunca nun haju statu io la bedda! haju rumputu quattru quartàri senza fari nenti. Idda, la Scavuzza ci dissi a chidda: — «D'unni è chi acchianau vossia?» Idda ci dissi ('nsignànnucci la porta): «Di ccà.» La Scavuzza acchianau e ci iju a dari la vasata a lu Re, e lu Re subbitu si risbigghiau, e ci dissi: — «Tu sarai la spusa mia.» Lu Re pàrtiri duvía pri fari l'àbbiti a la zita. Ci dissi a chidda: — «Tu nun mi vulisti dari la vasata, percui nun ti pozzu spusari. Già ti livasti la furtuna!» La bedda ci dissi: — «Iu tutti ssi cosi li sàcciu; ma vogghiu fatta una grazia, chi quannu parti mi purtassi un timpirineddu e una pupidda. Badassi pirò, ca siddu si la scorda, nun putissi caminari cchiù! Chistu ci dicu!» Ma chiddu, fatti l'àbiti, a tuttu d'allura pinsau, fora chi a chissu. Poi ci pinsau e ci li fici. Comu arrivau ci li detti e la chiudíu 'ntra un gaddinaru, e accussì si fici lu spusaliziu di la Scavuzza e di lu Re. Lu Re purtau la zita a la batía, e tutti li parenti monachi ci misiru a dari cosi-duci. La Scavuzza comu si mangiava li cosi duci, jia ungiannu. La giuvina chiusa pirò si misi a cuntari tutti li soi svinturi a la pupidda, la quali ci calava la testa e unghiava. Comu arrivau a lu puntu ca lu Re si pigghiau la Scavuzza, scatta la Scavuzza e tutti li monachi si spavintaru. Scatta dunca la Scavuzza, e accussì scatta pura la pupidda. Comu dda giuvina vitti ca scattau la pupidda, pigghiau lu cuteddu pri ammazzàrisi. Lu Re si misi darreri la porta d'idda, detti un càuciu a la porta e si pigghiau pri spusa ad idda.

Favula scritta, favula ditta,

Diciti la vostra, ca la mia è ditta.

Polizzi-Generosa.


Text viewBook