Folk Tale

Lu Piscaturi

AuthorGiuseppe Pitrè
Book TitleFiabe novelle e racconti popolari siciliani
Publication Date1870
LanguageSicilian
OriginItaly

'Na vota, s'arriccunta ca cc'era un piscaturi. Stu piscaturi avía un picciriddu ca era accussì beddu e graziusu ca era lu diliziu di tuttu lu vicinanzu. 'Nca stu picciriddu comu vidía jiri a sò patri a piscari, cci vulia jiri puru iddu; ma sò patri cci dicia: — «No, figghiu mio, pirchì si veni quarchi malutempu, ti perdi.» Arrivannu a l'età di nov'anni, lu picciriddu 'un ni vosi sèntiri cchiù nenti e vosi jiri cu sò patri. Dici: — «Patri, io vogghiu vèniri cu vassía, e lu primu pisci chi pigghiu, cci l'hê purtari a lu Re.»

Quannu fôru a menzu mari, lu picciriddu jetta la lenza e si metti a piscari. La prima calata, tira, e tira un gran pisci di qualità. — «Chistu, patri mio, io l'hê purtari a lu Re.» Hanno finutu di piscari e s'arricugghieru a la casa. Lu 'nnumani lu picciriddu ha pigghiatu la cartidduzza cu lu pisci, cci ha misu tanticchièdda d'arca frisca, e vistutu beddu pulitu si nn'ha jutu a Palazzu. A Palazzu senza tanti cirimonii lu ficiru tràsiri; si prisintau a lu Re. Lu picciriddu, ch'era di spiritu, cci cuntau la cosa, e poi cci apprisintau lu bellu pisci. Lu Re vidi stu pisci e cci piacíu assai; si vôta e chiama li so' cammareri: — «Olà olà! subbitu dàticci a stu piscatureddu cinquant'unzi.» Poi cci dici a iddu: — «Tu comu ti chiami?» — «Pidduzzu, Maistà.» — «Ora dimmi, Pidduzzu: tu cci vôi stari a Palazzu?» — «Macàri Diu!» — «Dunca talè ch'ha' a fari: va' nni tò patri, e cci dici ca lu Re ti voli cu iddu.» 'Nta un dittu e un fattu va a la casa, cci cunta la cosa a sò patri, e torna a Palazzu. Lu Re lu fa vèstiri di robbi fini e cci duna letturi e maistri pi 'struillu. Ddoppu 'na pocu d'anni era un omu allittiratu, e 'un si chiamava cchiù Pidduzzu, si chiamava lu Cavaleri Don Pippinu.

Ora a Palazzu cc'era 'na giuvina, ca si chiamava Pippina, ed era la figghia di lu Re; e sta giuvina vulia beni a stu picciottu comu un fratuzzu sò, pirchì lu Re cci avía dittu ca iddi eranu frati e soru. 'Nà vota cci frisculiaru a l'aricchi ca stu picciottu 'un cc'era frati; e Pippina cci misi a machinïari lu ciriveddu. Vinni l'età di la malizia, e Pippinu e Pippina si misiru ad amuriggiari. Arrivannu a li dicissett'anni, a la Rigginedda cci veni un beddu 'ncontru, un figghiu di Re. Idda ca 'nta lu ciriveddu cci avia a Pippinu, cci dici a sò patri ca si s'avia a maritari, idda vulia a Pippinu: o Pippinu o nuddu. Sò patri 'ntinnau comu 'ntisi chistu; chiama a Pippinu, e cci dici: — «Mentri ca mè figghia havi la testa scuncirtata pi tia, tu di ccà ti nn'hai a jiri; pirchì io sti cosi nu li vogghiu.» — «Ah! Maistà, cci dici D. Pippinu, 'nca accussì mi nni mannati?» — «Mi nni dispiaci, figghiu mio. Ma nun ti dubbitari, ca io la manu di supra nun ti la levu.» Poi fa 'ncarruzzari a sò figghia e la va a 'nchiuj, comu dicissimu, a lu munasteriu di S. Catarina; e accussì livò l'acqua.

Ora Don Pippinu comu scinníu di Palazzu si nni iju 'nta 'na lucanna. Unni avia a jiri, puvireddu? E sta lucanna avia 'na finestra chi spuntava 'nta un puzzu di lumi, e 'nta stu puzzu di lumi cc'era 'na finestra di lu munasteru. 'Nta sta finestra cu' cci stava? Pippina la Rigginedda. Comu s'avvistaru, l'uno di l'àutru, si circàru di cunsulari. Cci dici idda:— «Pippineddu mio, nun ti pigghiari di malancunia, ca sta cosa havi a finiri. Dumani io ti proju dui libra di fataciumi, e zoccu cci trovi scrittu, fai.»

Lu 'nnumani, di prima ura, va lu Re a vìdiri a sò figghia: dumanna a la Signura Matri: — «Com'è mè figghia?» e trasi a vìdiri a sò figghia. Comu lu Re si nni va, Pippina tinca tinca si nni va a la finestra: — «Pippinu, Pippinu! Te', ccà cci su' li libra.» Cci proj li libra e si licenzia. Ddoppu du' jorna idda manna a chiama a sò patri e cci dici: — «Ora, papà! finèmula; facemu accussì: vui dati un brigantinu a Pippinu; parti iddu, parti lu Riuzzu chi mi voli; ddoppu un viaggiu luntanu, cu' havi l'abilità di purtari li megghiu cosi, chissu è mè maritu.» — «Bella! bella! cci dissi lu Re, chissa mi piaci.» Ha mannatu a chiamari a Pippinu, ha mannatu a chiamari a lu Riuzzu, e cci ha fattu stu discursu; a iddi cui piacíu: lu Riuzzu pirchì sapia ca Don Pippinu era sfasulatu; Don Pippinu pirchì sapía unni cci durmía lu lebru. Partinu, ognunu pi sò via. Don Pippinu comu si vitti fora, grapi lu primu libru, e lu libru cci dici: — «Camina cincu misi cuntinui.» Camina, camina, lu ventu l'avía sempri 'n puppa. Li marinara si lamintavanu; ma iddu si li pigghiava cu lu bonu e tirava avanti. A li cincu misi mancu un jornu, grapi lu libru, e lu libru cci dici: — «Dumani, la prima terra chi trovi, pigghia funnu; scinni cu un palu e cu la chiurma.» Lu 'nnumani avvista terra; pùggia ddà e scinni cu lu palu e la chiurma. Comu tocca terra, grapi arreri lu libru, e lu libru cci dici: — «'Nta lu centru giustu, trovi 'na balàta, poi 'n'àutra, poi 'n'àutra: lèvali tutti tri cu lu palu; scinni.» Accussì fici; truvò la balàta, fìci leva cu lu palu, e la sullivau; poi nni trova 'n'àutra, poi 'n'àutra: li sullivò tutti tri. Comu sulleva l'urtima, cci cumparisci 'na bella scala; scinni e trova, e chi trova? 'na gran gallaria tutta d'oru zicchini: li mura, li purteri, lu tirrenu e tuttu, cu 'na tavula cunzata pi vintiquattru pirsuni, tutti d'oru, cu tuvagghi arraccamati, cucchiari, burcetti, saleri, cannileri d'oru; tutti d'oru massizzu. Leggi lu libru: — «Prennitilli.» Chiama la chiurma e cci ordina di carricari lu tuttu. Li picciotti si misiru a carricari; e cci passàru sulu dudici jorna a carricari ddi vintiquattru statui d'oru, ca iddi, la chiurma, appena nni putianu jisari dui lu jornu. Grapi lu libru: — «Lassa li balàti comu li truvasti.» Chiuj la gallaria, cci metti li balàti di supra, poi terra, e subbitu a bordu.

Comu acchiana a bordu, pigghia l'àutru libru e grapi. Lu libru dici: — «Metti la vila e sècuta lu viaggiu.» Metti la vila, e accumenza 'n'àutra vota la navicazioni. Navicannu n'àutru misi, li marinara si ficiru assèntiri 'n'àutra vota: — «Capitanu e unni nni stati purtannu?» — «Nenti, picciotti, tiramu avanti, ca lesti semu, e lu viaggiu è riccu.» Ddoppu jorna grapi la libru: — «Dumani ti veni un'isula; pigghia terra.» Lu 'nnumani avvista l'isula, vôta la prua pi ddà, scinni. Grapi lu libru, e leggi: — «'Nta lu centru trovi 'na balàta, sullevala; poi 'n'àutri dui, e poi 'na scala; scinni, e zoccu trovi, ti pigghi.» Don Pippinu fa tuttu: sulleva la balàta, poi l'àutra, poi l'àutra: veni 'na bella scala; scinni. A lu scìnniri trova 'na gran tavula cunzata cu spillonghi d'oru, frutteri cu tutti sorti di frutti d'oru e poi pitaggi e zoccu fici lu Signuri; poi giru giru tanti giarri d'archimia, cummigghiati cu pezzi di cascavaddi d'oru. Liggennu lu libru, lu libru dici: «Vidi ca cc'è 'na giarrotta cu un certo bàrsamu ca gualisci qualunchi malatia: pigghiatilla, e portatilla tu.» Chiamò a tutti li marinara: a cu' cci fa carriari 'na cosa, a cu' n'àutra: la giarrotta si la carriò iddu. Finutu stu gran travagghiu, grapi lu libru: «Torna pi tò via...» e si menti a la vila pi Palermu.

'Nta ssu tempu li cursali turchi javanu pigghiannu a li cristiani: mentri Don Pippinu era fora, ca 'un vidia àutru ca celu e mari, cela e mari, scattìanu li Turchi e cci pigghianu lu bastimentu. Iddu e lu pilotu fôru aggrastati e fôru purtati 'n Turchia davanti lu Balalicchi. Veni lu catrài. «Chisti dunni su'?» dici lu Re Balalicchi. — «Maistà, su' Siciliani;» cci dici lu catrai. — «Siciliani! subbitu accucchiàti li marinara, e purtàtili carciarati; lu capitanu e lu pilota a carricari balatuna; 'na fedda di pani e un bicchieri d'acqua ogni matina!» Cunsiddirati sti sfurtunati! Poviru Don Pippinu, 'un facia àutru chi pinsari a la Rigginedda ca l'aspittava, e cu' sa comu cci finia; e chiancía e chiancía.

Ora stu Balalicchi era chinu di rugna e 'un cc'era midicamentu pi iddu. Lu 'ntisi D Pippinu, e cci fa assapiri a Balalicchi ca si cci duna la libbirtà, iddu lu fa stari bonu. — «Zoccu voli, dici Balalicchi, basta chi mi leva sta malatia.» Don Pippinu 'un si cuntintò di la parola: vosi fatta 'na carta, e cu sta carta 'n sacchetta ha jutu a bordu a lu bastimentu, ch'era abbannunatu sulu 'n terra; e nun truvò tuccatu nenti. Pigghia tantìcchia di bàrsamu di la giarrotta e va nni Balalicchi, lu fa curcari, e po' cu 'na pinna cci accuminzò a untari dda cruzzazza rugnusa chi avia, e tutta la facci e lu coddu. La sira a Balalicchi cci cadi 'na sfogghia nìura comu la serpi. Lu 'nnumani cci unta lu pettu e la panza; la sira, 'n'àutra spogghia; la terza jurnata cci unta li cosci e li gammi; la sira, 'n'àutra spogghia. A lu quartu jornu s'ha pigghiatu la sò bella licenza e s'ha misu a la vila cu tutta la sò chiurma. Camina camina, ddoppu 'na pocu di jorna pigghia portu. Saluta la citati, trasi 'n Palermu. Subbitu 'n carrozza; curri pi vìdiri a Pippina. Figurativi la cuntintizza! Lu Re comu lu vitti, cci fici la bemminuta, e lu fici assittari. — «Chi avemu, Don Pippinu?» — «Nenti, Maistà; haju avutu ca Diu lu sapi zocc'haju avutu; ma quannu si cunta è nenti. Ora io vurria priparata 'na gallaria pi mittìricci zoccu purtai. È veru ca su' nenti, ma pi chiddu nenti chi su'...» E accumenza a fari scìnniri d'abbordu tutti ddi gran statui d'oru, tutti ddi spillonghi, ddi cascavaddi, ddi frutteri, ddi pusati d'oru. P'un misi, cu tuttu ca chiamò ajuti, 'un si fici àutru chi carrïàri. Quannu cci parsi ad iddu ca tutti cosi eranu situati, chiamò a lu Re: — «Maistà, dumani io sugnu prontu a finiri lu pattu; viditi prima li cosi di lu Riuzzu, poi li cosi mei.»

Lu 'nnumani lu Re va a vidi li cosi di lu Riuzzu: attrizzi, cosi di tuletta...; e lu Re cci faci tanti appròsitti: Poi trasíu nni Don Pippinu; comu trasi, lu Riuzzu 'un si vitti scappari; scinníu li scaluna a quattru e a cincu e pi l'affrantu si iju a 'mmarcari. Lu Re cci dissi a Don Pippinu: — «Evviva Pippinu! Evviva Pippinu.» Re e Don Pippinu hannu scinnutu a pigghiarisi a Pippina dintra S. Catarina; e ddoppu tri jorna sti dui poviri giuvini s'hannu maritatu. Ma Pippinu 'un era cuntenti, pirchì 'un sapia nenti cchiù di sò patri e sò matri. L'ha mannatu a circari; e comu vosi Diu li truvau; li vesti di patri e matri di Riuzzu ch'erano (puvireddi! javanu ancora a pedi 'n terra) e accussì arristaru a Palazzu.

Iddi arristaru filici e cuntenti

E nuàtri semu sempri senza nenti.

Palermo.


Text viewBook