Folk Tale

Lu Re

AuthorGiuseppe Pitrè
Book TitleFiabe novelle e racconti popolari siciliani
Publication Date1870
LanguageSicilian
OriginItaly

Si riccunta e si riccunta ca 'na vota cc'era un Re. Stu Re avía tri figghioli ed eranu màsculi. Cci dissiru: — «Papà, si vulemu jiri a guàdiri lu munnu; vulemu 'na pocu di dinari.» Lu patri cci li detti e iddi si nni jeru nn'ôn voscu. Dici unu di li frati: — «Picciotti, âmu a dòrmiri un pizzuddu l'unu; ma 'n fazzi chi veni 'n corchi armalu, corchi cosa chi nn'ammazza.» Dici n'âtru: — «'Nca durmemu un pizzuddu l'unu, comu voli Diu.»

'Nca primu durmíu lu nicu e lu mizzanu, e ristau lu granni. Cci iju n'armali cu du' testi. Quantu 'gghica, lu picciottu lu vitti, e dissi: — «Signuri, 'un faciti arrispigghiari a li me' frati!» Quanto agghica l'armalu, pigghia li sciabuli, li cuteddi, e l'ammazza. Cci tagghia li lingui, si li metti 'n sacchetta, e si càrrica 'n coddu l'armalu ammazzatu, e lu va a jetta luntanissimu. Comu lu va a jetta luntanissimu, chiamau a lu mizzanu; dici: — «Susi, susi, chi jeu assai havi chi sugnu susutu.» Dici lu frati: — «Vidisti a nuddu?» Dici: — «'Un vitti a nuddu.» — «'Unca jeu ora staju cuntenti.» Dici lu frati granni: — «Sì! sta' cuntenti!» La sira fici la guardia lu mizzanu; cci iju n'âtru armalu cu cincu testi, e lu mizzanu l'ammazza; pigghia li sciabuli, li cuteddi, l'ammazza e cci tagghia li lingui, e po' lu va a jetta luntanissimu. Li lingui si li mittì' 'n sacchetta, e comu si li mitti' 'n sacchetta chiama a lu nicu; dici: — «Susi, susi, ch'agghiurnau; ora m'hê curcari un pizzuddu jeu.» Si susíu lu nicu, e si curcau lu mizzanu. La notti fici la guardia lu nicu, e cci iju n'armalu cu ottu testi. Pigghia iddu li sciabuli e li cuteddi e l'ammazza. Comu l'ammazza chi faci? cci tagghiau li lingui, si li misi 'n sacchetta, li lingui, e iju a jittari l'armalu luntanissimu. E vidi e vidi 'na figura. Sta figura avía 'na fascia russa ccà; avía 'na lanterna 'mmanu. Dici lu picciottu: — «Mi la vô' dari ssa lanterna?» — «No, figghiu meu, nun ti la pozzu dari, masinnò si agghiorna e jeu nun l'haju la lanterna, sugnu cunsumatu jeu e tu mmirè.» Lu picciottu cci dici: — «Pi carità, dunamilla.» Dici la figura: — «'Nca bonu, ora ti la dugnu; ma avanzi ch'è jornu mi l'ha' a purtari.» E la figura cci la detti la lanterna. Comu cci la detti, lu picciottu scuntrau a sei chi si sciarriavanu pi una figghia d'un Rignanti chi s'avía a maritari, e chiddu dicía: — «Jeu la vogghiu!» — «Jeu la vogghiu!» — «Jeu la vogghiu!» La Rigginedda comu vitti a ddu picciottu dici: — «Cu' trasi lu primu, è maritu meu.» Cu' agghica primu? chiddu ch'avía la lanterna, e trasíu. Pigghia e ammazza a chiddi sei, e cci affacciau un Re. Dici lu picciottu: — «Ora sta Rigginedda havi a essiri mugghieri mia.» Arrispunni lu Re: — «E bo' si sapi ch'havi a essiri mugghieri tua.» — «Ma, dici lu picciottu, m'havi a 'spittari sina chi va a chiamu a li me' frati.» — «'Nca va' chiama a li to' frati, cci arrispunni lu Re; ma sai chi cc'è? Cu' ha fattu cchiù prudiggi di vuàtri tri, cci dugnu a mè figghia.»

Lu picciottu cci iju; iju a chiamari a li so' frati; vinniru. Dici lu Re: — «Cu' ha fattu cchiù prudiggi di vuàtri tri, cci dugnu a mè figghia.»

La granni cci dissi: — «Jeu, Maistà, hê ammazzatu n'armalu cu du' testi.» La mizzanu dici: — «Jeu hê ammazzatu n'armalu cu cincu testi.» Lu nicu cci dissi: — «Jeu hê ammazzatu n'armalu cu ottu testi (dici), e n'âutri setti haju ammazzatu ccà pi la Rigginedda.» — «'Nca, cci dissi lu Re, tu ha' fattu cchiù prudiggi; ora t'hê dari a mè figghia. La curuna mi l'hê livari, e ti l'hê dari a tia?» Si livau la curuna e cci la misi 'n testa a lu picciottu; e lu maritau cu sò figghia. Ma poi pigghiau n'àutri du' figghioli e li maritau cu l'àutri dui.

Ddoppu maritati, dici lu nicu: — «Ora âmu a jiri a vìdiri a lu papà.» Dici: — «Sì, jemu.» Si nni jeru, tutti 'n sedda, Gesu a lu cori! 'Nta lu viaggiu cci vinni 'na scurumi, 'na nigghiumi!... quant' agghica, a lu nicu cci pigghiàru la mugghieri. Iddu si misi a chiànciri; dici: — «Ora nun cci vegnu nni lu papà, vasinnò chi m'havi a diri? (Dici) Jeu ora mi restu ccà.» E ristau. Abbontimpau; e lu picciottu pi manciari si nni iju a 'dduàrisi nni 'na massaria. Dici: — «Ati a 'dduari un picurareddu?» Dici: — «Sì, ma vidi: la vidi dda cubba autìssima? A latu ssa cubba li pecuri nun cci l'ha' a purtari.» — «Pirchì 'un cci l'hê purtari?» Dici lu patruni: — «Ddocu vennu a mancanu tanti pecuri senza vìdisi.» Lu picciottu 'un vosi sèntiri àutru; dici 'ntra iddu: — «'Nca ddocu è mè mugghieri.» Si pigghia li pecuri e unni li porta? nni la cubba; e la sira cci mancàru trenta pecuri. Vinni l'ura di jiri ddà, a li patruni; dici: — «Unni sunnu l'âtri trenta pecuri?» — «Signuri, jeu jivi a la cubba, e ddocu li pecuri mi mancàru.» — «Ah! 'unca tu 'un lu vulisti sèntiri? Vattìnni, vattìnni, figghiu meu, ca facisti mancari trenta pecuri....»

Puvireddu, si nni iju. Si nni jiu e vitti 'na furmiculidda, n'acidduzzu e 'na pulummedda. Chisti avìanu jutu a caccia, e si sciarriavanu. La furmicula dicía: — «Tu cchiù assai; jeu cchiù picca!» La palumma, ch'era cchiù granni, cci dissi: — «Mentr'è accussì, chiamamu a ddu picciottu. — A tia picciottu! a tia picciottu! veni a spàrtini sta carni!» Dici: — «Vegnu, vegnu!» Lu picciottu iju e cci spartíu la carni; a la furmiculidda cci nni detti tantu, a l'acidduzzu cci nni detti tantu, a la palummedda cci nni detti tantu, — ca la palummedda era cchiù granni. — «Bonu!» — «Bonu!» — «Boru la spartíu! Ora chi cci damu pi cumprimentu a stu picciottu?» La furmìcula si scippau un piduzzu, e cci dissi: — «Te', (a lu picciottu) quannu ti vô' fari furmìcula, cu stu piduzzu addiventi furmìcula.» L'acidduzzu cci detti 'na pinnicedda e cci dissi: — «Quannu ti vô' fari aceddu, ti fai aceddu.» La palumma cci detti un'ala: — «Vidi, chi quannu ti vô' fari palumma, ti fai palumma.» Si nni iju lu picciottu; dici: — «Cristianu sugnu, e furmìcula mi fazzu!» Era vicinu la cubba, e acchianau supra dda cubba, e vitti a sò mugghieri. Ddà, 'nta la stissa càmmara cc'era un vecchiu ch'avía la calamita, e facía: — «Tutti mugghieri mei siti, picciutteddi mei;» e vattía li manu.

Sò mugghieri si iju a lavari la facci, e la furmìcula cci iju. Dici: — «Furmìcula sugnu, e cristianu mi fazzu!» E addivintò arrèri omu, e si fici canusciri di sò mugghieri. Cci dici: — «Senti, mugghieri mia, quannu trasi nni lu vecchiu, cci ha' a diri: — «Vecchiu maàru meu, quantu cci voli a mòriri dui?» Lu picciottu spiríu, e addivintau furmìcula, e la Rigginedda turnau nni lu vecchiu; la notti mentr'eranu curcati, cci dici idda: — «Vecchiu maàru meu, quantu cci voli a mòriri dui? — Vecchiu maàru meu, quantu cci voli a mòriri dui?» — «No, non ti dicu nenti, masinnò tu parli.» La picciotta si cci misi a pittima: all'urtimata lu vecchiu pigghiau e cci lu dissi. Supra la cubba cc'era un diavulu. Dici lu vecchiu: — «Lu vidi ssu diavulu? pi mòriri dui, hannu a scacciari a ssu diavulu, cci hannu a livari lu fìcatu, e l'hannu a pistari.»

Lu 'nnumani lu picciottu si fici aceddu e vulau. Iju nni la picciotta, e 'ntisi la cosa; poi niscíu arreri, si pigghiau li scupetti, li sciabuli beddi ammulati; Gèsu a lu cori! cci tagghia lu coddu; cci tagghia la panza, e poi si pigghia lu fìcatu. Si nni iju supra 'na cubba e si misi a fari:

Cíu cíu cíu,

E lu fìcatu mi nni manciai.

Lu vecchiu stava murennu: — «Ah! chi mi tradîstu! Ah! chi mi tradîstu!» Morsi lu vecchiu. Cc'eranu 'na pocu di vecchi e 'na pocu di picciotti dintra la cubba; li vecchi, la gran varva chi avíanu cci arrivava nna li pedi, e li picciotti cci dicíanu tanti paroli. Lu maritu di la Rigginedda si pigghiau tutti li picciotti, e li vecchi li lassò ddà. Li picciotti li iju lassannu 'nta tanti Regni; a sò mugghieri cci misi la curuna. — E ddocu accabbau lu cuntu.

Iddi arristaru filici e cuntenti,

E nuàtri ccà senzi nenti.

Erice.


Text viewBook