Folk Tale

Saver las palavras

AuthorMatilda Koén-Sarano
LanguageLadino

Avía un gvir muy eskaso ke tomó un moso a su servisio, diziéndole: “Tú deves azer todo lo ke te demando i dizirme siempre: Sí, sinyor! Yo te v’a pagar a la fin del mes”.

“Sí, sinyor!” le disho el moso.

El gvir lo izo lavorar duro el mes entero, i el último día, antes de darle la mezada, le disho: “Mira ke me aprontes un buen olgamiento”.

“Sí, sinyor!” le disho el moso, ma komo no savía kualo es olgamiento, no le aprontó nada.

saver_las_palavrasVino el patrón, le disho: “Me aprontates el olgamiento?”

Le disho el moso: “Ma, sinyor, yo no sé kualo es olgamiento!”

“Troncho! Olgamiento es kama! Tú no me la aprontates” le disho el patrón, “i yo no te vo dar la mezada. Vate!”, i lo echó sin pagarle.

Pasó un poko i el gvir tomó otro moso a las mizmas kondisiones del primero. Lo izo lavorar un mes, i a la fin del mes, antes de darle la mezada, le disho: “Mira ke para amanyana demanyana me alimpies los ovramientos!”

“Sí, sinyor!” le disho el moso, ma komo no supo kualo es ovramientos, no izo nada.

A la demanyana de después el patrón se metio a gritar: “Komo? No me alimpiates los ovramientos?!”

“Ma sinyor, kualo es ovramientos?” le demandó el prove del moso.

“Son las chizmezes, troncho!” le disho el patrón, i lo mandó sin pagarle la mezada..

Kuando tomó al treser moso, le disho, antes de pagarle: “Arróndjame el marmajo!”

“Sí, sinyor!” le disho el moso, ma ni él no supo kualo es el marmajo i no izo nada.

Vino el patrón, le disho: “Deké no me arrondjates el marmajo?!”

“Kualo es marmajo” le demandó el moso.

“Marmajo es gato, troncho de kol!!” le disho el patrón i lo arrondjó i a éste sin darle la mezada.

Al kuartén moso le disho una noche antes ke se eskapara el mes: “Amata el konsumio!”

“Sí, sinyor!” le disho el moso, ma komo éste no lo amató, él empesó a gritar: “Te

dishi ke amates el konsumio!!”

“Kualo es konsumio?” le demandó el prove del moso.

“La kandela! La kandela! Lenyo de banyo!”, le disho i lo mandó i a él sin la mezada.

I vino el sinkén moso i lavoró i él un mes.

A la fin del mes le disho el patrón: “Esta tadre da una buena dada de kuvo a la kaza”.

“Sí, sinyor!” le disho el moso, ma komo no savía ke kere dizir, no izo nada.

Vino al día, lo yamó el patrón i le demandó: “Dates una buena dada de kuvo a la kaza?”

“No, sinyor!” le disho el moso, “No sé ke kere dizir!”

“A, tú no saves? Los saven todos!… Es una buena alimpiada a la kaza, azno! Vate pishín!”, i lo arrondjó sin darle la mezada.

I ansí los proves de los mozos, yenos de ravia, se enkontraron todos los sinko en un kafé i se kontaron lo ke les akontesió.

En akeya ora esta ayá asentado Moshón el harrif. Este oyó todo i se ambezó lo ke kerían dizir las palavras ke uzava este gvir, para enganyar a sus mosos.

Oyó, oyó i después les disho: “Agora vo ir yo a lavorar and’él, i veremos si no me va pagar!”

Fue Moshón i se izo tomar komo moso por el gvir.

I este empesó komo siempre: “Azeme un buen olgamiento!” I el moso le izo la kama.

“Alímpiame los ovramientos!”. I el moso le alimpió las chizmezes.

“Arróndjame el marmajo!” I el moso arrondjó al gato.

“Amata el konsumio!” I el moso amató la kandela.

“Da una buena dada de kuvo a la kaza!” I el moso dio una buena alimpiada a la kaza.

El gvir vido ke no ay remedio, ke le tiene ke pagar al moso. Le disho: “Esta noche estó hazino. Me vo a echar. Te vo pagar amanyana”.

“Sí, sinyor!” le disho Moshón, ma en medio de la noche kualo izo?

Le metió los chizmezes al gato, le ató la kandela ensendida a la kola i lo deshó líbero por la kaza.

El gato empesó a pasar de una kamareta a la otra, aziendo un bruído infernal.

Entremientres Moshón se metió a gritar: “Sinyor, sinyor! Se alevante pishín de su olgamiento! El marmajo se metió los ovramientos, i kon el konsumio ensendido atado a la kola está dando una dada de kuvo a la kaza! Mire ke la kaza está kemando!”


Text view