Folk Tale

Lu Tradimentu

AuthorGiuseppe Pitrè
Book TitleFiabe novelle e racconti popolari siciliani
Publication Date1870
ATU706
LanguageSicilian
OriginItaly

C'era 'na vota un Cappillanu chi si avía a diri la missa matinali, chi nui chiamamu chidda di lu Patrinostru. Lu sagristanu prontu si 'ncaminau videmma, e iju a sunari la Missa; grapíu la porta di la Chiesa, ed entrati chi fôru tutti dui, lu saristanu s'addunau ca c'era 'na picciridda agghiummarata 'nta un fadali e 'na mantillina20, 'mmenzu la Chiesa. Lu sagristanu ni fici addunari a lu Cappillanu, lu quali appena finutu di dirisi la Missa ci dissi a lu sagristanu: – «Primu di jirininni pigghia ssa picciridda, e la vattiàmu.» La vattiau, e ci misi Maria: poi agghiummarata com'era si la purtau iddu propria, lu Cappillanu, dintra. Addùa 'na nurrizza e la fici addivari. 'Sennu poi granni, ni mannau la nurrizza e si tinni a la picciridda. Comu puoi fu fatta granni, e atta a pigghiari statu, la maritau cu lu figghiu di lu Re, lu quali, gratu, si lu misi puru 'n casa. Cu lu tempu essennu la giuvina gràvita, parturiu, e fici un bellu picciriddu. – Primittemu ora ca ni lu palazzu c'era 'na cappella, unni avía a diri la Missa lu Cappillanu. Fu ura di la Missa, e lu preti mannau a chiamari a la Riggina, pri dirici ca iddu era disposta a diri la Missa. Idda ci mannau a diri ca vulía ancora tempu pirchì avía a situari lu picciriddu ni la naca. Lu Cappillanu a lu pizzuddu ci mannau arreri, e idda ci dissi: – «Ora vegnu.» Scursa 'n'àutra menz'ura, e idda nun vinía, ci mannau pri la terza vota a lu cammareri, e idda si ci vutau cu malu sgarbu. Chiddu, lu cammareri, si la singau, e spaziu chi idda si ni iju all'àutra càmmara pri pripararisi a la Missa, iddu pigghiau un timpirinu di la sacchetta e tagghiau lu coddu a lu picciriddu di la naca. Comu poi la Riggina si ni iju di ddà ddà21 a la Missa, doppu un pizzuddu stava cu 'ntisa di lu picciriddu e mannau a la cammarera pri addunarisinni. Comu poi la cammarera vitti ca lu picciriddu 'un chiancía, ed era misu ficcatu ni la naca, avvicinau e guardau, poi lu iju pi spingiri e lu truvau senza testa. Curriu subbitu pi la patruna, e spittaculusa ci rifiríu ca lu picciriddu era senza testa. Primittemu ora ca lu cammareri comu ammazzau lu picciriddu lu timpirinu lu misi ni la sacchetta di la vesta di casa di la patruna, chi avía pusatu supra la trabacca. Lu Re a stu spittaculu ordina di riscèdisi a tutti22, pri vìdiri cui tinia lu cuteddu. La patruna 'nta ddu mentri si avía livatu chiancennu d'àbbitu bonu, e si avía misu li robi di casa, e pircui, passannu la riscessa23 anchi pri la Riggina, cu summa surprisa si vitti ca lu timpirinu era ni la sacchetta di la Riggina; lu cuteddu era untatu di sangu friscu. Comu lu Re vitti sta cosa ci dissi: – «Pigghiati ora ora lu picciriddu mortu e vattinni pri sempri di lu miu palazzu!» La Riggina avogghia di squerennarisi24, e diri ca nun ni sapía nenti, tutti ci gridaru a la cruci, e dissiru ca fu idda stissa. Basta, siccomu lu Re facía fracassi, idda obbedienti si pigghiau a lu figghiu mortu, anchi la testa, e si ni iju. Comu idda si misi a caminari, doppu un pezzu si truvau 'nta un voscu. Caminannu ancora, pri via ci cumpariu 'na matrona, e ci spijau: – «Chi è chi hai?» – «Lu vidi chi haju? ci diceva chiancennu e facènnuci vidiri lu figghiu. Mi l'ammazzaru, e ni la mè casa tutti dicinu ca fu iu!» – «Zittu, rispusi dda donna, nun aviri paura: Diu, chi ajuta a li giusti, ci farà vìdiri la tua 'nnuccenza.» Basta, la matrona, ca era la Bedda Matri, osservau beni a lu picciriddu, e doppu di avillu osservatu, lu tuccau cu lu jìditu e ci 'ngumau25 la testa a lu bustu, lassànnuci 'na riga chi paría 'na zagariddina26 pri quantu almenu si putía vìdiri ca la testa era 'ngumatizza. Poi ci dissi: – «Nun lu vidi ca dormi?... Chi vai dicennu?...Lu tò picciriddu è sanu. Spingilu, e vidi!» Lu spingíu, e vitti cu lu fattu ca lu sò picciriddu era sanu e ridía. Poi ci dissi la Bedda Matri: – «Scinnilu 'n terra, e vidi si camina.» Comu la matri lu pusau, lu picciriddu si misi a caminari e jucari. – Ora lassamu a chisti e pigghiamu a lu Re, chi pi la pena di lu picciriddu e di la mugghieri stava murennu. L'amici soi si lu purtavanu a caccia, e la Bedda Matri li fici jiri appuntu 'nta ddu lucali unni era la mugghieri e lu picciriddu. Pirò la Bedda Matri, a la mugghieri la feci ammucciari facennusi dari li so' robbi pri cumparìrici idda. La Madonna si stracangiau la facci e si la fici propriu comu sò mugghieri. Arrivati chi fôru chiddi, la taliaru, e a lu Re ci parsi sò mugghieri: ci avvicinaru e ci dissiru: – «Ccà è la Signura?» – «Ccà sugnu.» – «E stu picciriddu?» – «Oh, pi stu picciriddu a lor Signuri primu ci haju a fari 'na pridichicedda27.» A lu cammareri lu discursu nun ci avía a piàciri, e dici: – «E chi? nun ni avemu mai 'ntisu predichi?» La Madonna, vidennu chistu, dissi a lu picciriddu: – «A tia, va subbitu, e cerca di chisti cui è tò patri!» L'addevu curríu, e si iju a'bbrazzari a sò patri. Poi la Madonna ci dissi: – «Ora va, dici ora cui t'ammazzau?» – «A mia mi ammazzau chistu!» (facennu signali a lu cammareri) – «Dunca, rispusi la Madonna vistuta di strània, dunca viditi comu triunfa la 'nnuccenza! Tò mugghieri ni è 'nnuccenti, ed iu 'ngumai la testa a lu picciriddu pri fàriti vìdiri l'onniputenza di Diu.» La Bedda Matri allura, fattu signu a la mugghieri di nèsciri, li fici pacificari, ma pirò ci rigurdau di dari un castigu a lu cammareri, e di cchiù ci fici 'na forti riprinnizioni. Lu cammareri appi la pena di essiri mannatu di la casa; e lu Re e la Riggina, mentri chi guardavanu pri vìdiri unni era dda donna strània, nun la vittiru cchiù; e ammirati di lu gran fattu, si ni jeru cuntenti, e s'amaru pi finu a quantu camparu.


Text viewBook