Folk Tale

Suli, Perna e Anna

AuthorGiuseppe Pitrè
Book TitleFiabe novelle e racconti popolari siciliani
Publication Date1870
ATU410
LanguageSicilian
OriginItaly

Signuri, cc'era 'na vota un Re e 'na Riggina: stu Re e sta Riggina 'un avevanu figghi, e spinnavanu p'aviri un figghiu o 'na figghia. Lu Signuri cci fici la carità, e niscíu gràvita la Riggina. Comu niscíu gràvita la Riggina, a sò tempu cc'eranu li 'Stròlachi; chiamaru a lu 'Stròlacu, e lu Re cci dissi: — «Dimmi ch'havi a fari la Riggina?»

Lu 'Stròlacu osserva la Riggina, e dici: — «La Riggina fa 'na figghia fimmina; ma....» e arristau cu lu ma. Cci dissi lu Re: — «Chi voli diri stu ma?» — «Maistà, sta figghia arrivannu a tridici anni, e tuccannu un fusu, resta 'ncantata.»

Lu Re sintennu sta cosa: — «Subbitu, dici, chi si fabbricassi 'na casa sutta terra.» 'Nta stu mentri la Riggina si java arriminannu, vinni l'ura, e parturíu: e fa 'na bedda figghia fimmina. Cunsidirati 'nta ddu palazzu chi cuntintizza chi cci fu! Hannu pigghiatu 'na nurrizza, e misiru sta nurrizza sutta terra cu la picciridda, pr' 'un cci fari vìdiri nè celu nè terra. 'Nsumma sta picciridda java criscennu ad ura e a puntu, senza vìdiri nenti. Arrivannu all'età di sett'anni, 'na jurnata a la nurrizza cci parsi ca la picciridda durmía; dici: — «Mi vogghiu allianari tanticchia;» si pigghia un fusu e 'na cunocchia e si misi a filari, spirannu ca la picciridda durmía a sonnu 'nchinu. Veni e chi fa? cci veni di jiri a vìviri un bicchieri d'acqua ddà dintra, posa lu fusu e la cunocchia supra 'na seggia e si nni va. Cu' si va a 'rruspigghia? — la picciridda. Si susi la picciridda di lu lettu, vidi lu fusu, cci parsi 'na cosa nova; si lu pigghia 'mmanu, e subbitu resta 'ncantata.

Jamu a la nurrizza. Comu trasi la nurrizza e vidi la picciridda 'ncantata ca paría 'na murticedda: — «Figghia! Figghia! e comu fazzu?!» e si metti a gridari. Li vuci si sentinu sina a susu; scinni lu Re, la Riggina, e vidinu la picciridda, a sènziu sò, comu avissi statu morta. Lu patri chiancennu a chiantu ruttu, subbitu subbitu ha pigghiatu la picciridda, cci fa fari tri àbbiti unu megghiu di n'àutru, e la fa vèstiri: — «Chisti su' l'àbbiti chi t'avia a fari pi lu 'nguaggiu, figghia mia,» e la fa purtari 'nta 'na casina sua 'n campagna. Cci conza un billissimu catalettu, l'ha chiusu 'nta sta casina, e sta casina 'un si grapíu cchiù.

Cci fu un figghiu di Re ca iju a caccia. Si nni vinni 'na grann'acqua; iddu, mischinu, 'un avennu unni si cansari, curríu pi sta casina. A ssi tempi cc'eranu li scaletti di sita; jiccaru 'na scaletta di sita, e acchianò lu Bracceri di lu Riuzzu. Comu acchiana, ammutta lu finistruni, e vidi 'na picciotta bedda, bedda quanto lu Suli, (cà sta picciotta, di li sett'anni avía crisciutu sempri). Scinni lu Bracceri nni lu Re: — «Maistà, chi bella caccia ch'avemu fattu!» Acchianaru 'nzèmmula, 'ncugna lu Re e vidi a sta criatura ca era, comu dicemu nui, viva, cu dda facci sò 'ncarnata, e cu lu fusu 'nta li manu. 'Nta la cunfusioni nuddu avia pinsatu a livàricci lu fusu. Lu Riuzzu cci 'ncugna, la talía e dici: — «Oh figghia mia, chi mi pari piatusa!... E sta cosa di li manu?...» e cci leva lu fusu di li manu. Comu cci leva lu fusu, la picciotta arriveni.

Idda si scanta; ma iddu cci dici: — «Nun ti scantari ca cca cc'è tò patri, tò frati.» Cci detti a manciari e la risturau; e tuttu; poi iddu cci dissi: — «Ora io mi nn'haju a jiri; nun ti dubbitari ca io dumani sugnu arreri ccà.»

Turnannu a la casa la matri cci dici a la Riuzzu: — «Pirchi accussì tardu?» — «Matri mia, cci dici iddu, io sta jurnata m'haju allianatu tantìcchia a caccia.»

Lu 'nnumani iddu cci turnò arreri a caccia; va a la casina, nni la picciotta: idda si chiamava Anna; — «Comu si' Anna?» — «Bona.» — «E tu Riuzzu?» — «Io, bonu.» P'abbriviari sta picciotta a lu capu di novi misi era gràvita grossa; parturisci, e fa un beddu figghiu masculu: e cci misi Suli.

Jamu a la Riggina vecchia, chi vampiava pi stu figghiu ca a lu Palazzu 'un cci arrisidía cchiù, e la testa cu' sa unni l'avia... La Riggina si sfirniciava p'appurari unni tracchiggiava stu figghiu; e comu 'un putía appurari nenti, cci dicia: — «Tu mi ha' diri cu cui si' situatu;» e senza canuscilla, avia 'na gran rabbia contra la povira Anna.

Iddu, mischinu, si java a 'llianari cu Suli, ca pi stu picciriddu cci niscìanu li ciriveddi. 'Nta stu frattempu ca lu picciriddu java criscennu, la matri niscíu gràvita arreri; a li novi misi fa 'na bedda figghia fimmina, e cci misi Perna. La Riggina vecchia diceva sempri: — «Figghiu tradituri, tu la testa cu' sa' a cu' l'hai!... Tuttu lu Regnu si nni va a gammi all'aria....»

Veni ca stu Riuzzu cadíu malatu e s'allitticau: la matri cci facía pigghiari còliri di muriri; cu lu dispiaciri ca iddu 'un putía stari cu Anna, si sapi ca avia a càdiri malatu!

Puvireddu, pigghia 'n sutta manu e cci scrivi 'na littra a Anna, e cci dici ca 'un si pigghiassi di pena ca la sò malatia è cosa di nenti, e «vogghiu sapiri comu su' li picciriddi, ca staju cu pinseri.»

'Unca iddu java a 'ddipèrdiri a 'ddipèrdiri, e cci assartàru li frevi; e sparrava. 'Ntra lu sparramentu dici:

«Suli, Perna ed Anna,

Ca mi scippi lu cori e l'arma!»

Comu la matri cci senti diri accussì, — «Ah! sta 'nsacchì e 'nsaccòmu, ca m'ha pricipitatu un figghiu!» e cci dicía tanti mali paroli — «Zittu, zittu, figghiu mio, ca stanotti ti fazzu manciari cu Suli!...»

'Nta stu frattempu, idda chiama a la pirsuna fidata di sò figghiu, a lu Bracceri, e cci dici: — «O tu mi dici la virità, o io ti dicapitu la testa: mè figghiu a cu' havi?» Lu Bracceri vidennula accussì 'nfuriata, cci accuminzò a trimari lu piddizzuni, e cci cuntau di lu primu sinu all'urtimu. — «Ah sta scilirata, dici la Riggina, havi a vèniri 'nta li me' manu! Dunca, sta jurnata tu m'ha' a purtari a Suli, e si sò matri 'un ti lu voli dari, tu cci dici ca lu voli mè figghiu.» Offiziali di cumannamentu, lu Bracceri iju nni la mugghieri di lu Riuzzu. — «Com'è lu Riuzzu?» cci spija idda a lu Bracceri; e lu Bracceri cci arrispunni: «Migghiuliddu; ma sta jurnata iddu voli a Suli.» La matri pigghia a Suli, lu vesti beddu pulitu e cci lu cunsigna a lu Bracceri: — «Viditi ca a vui l'arraccumannu; cc'è paura di quarchi tradimentu?!» Mischina! lu cori cci parrava.... E lu Bracceri si nni iju. La vecchia comu vitti la stampa di lu Riuzzu cci dici a stu picciriddu — «Ah sciliratu! cchiù sciliratu di tò patri!» pigghia lu picciriddu pi lu vrazzuddu, e cci dici a lu cucineri: — «Te', va a scànnalu, e fammillu apparicchiatu.» Lu cucineri a locu d'ammazzallu si lu porta a la sò casa e l'ammucciò: e cci fici a la Riggina un apparicchiu a piaciri d'iddu. Lu menzijornu cci purtò dd'apparicchiu a la Riggina vecchia: — «Chistu è Suli!» — «Ah! veni, veni ccà, ca ti fazzu manciari cu tò patri, ca mi stati facennu mòriri 'n pàsima....» Va nni lu figghiu e cci dici: — «Te', figghiu mio, mancia: chistu è Suli.»

Lu 'nnumani cci dissi sta 'nfami Riggina a lu Bracceri: — «M'ha' a purtari a Perna, ca l'hê fari manciari cu sò patri.» Lu Bracceri va nni la Rigginedda; idda cci dici: — «Com'è mè figghiu Suli?» — «Bonu.» — «E mè maritu?» — «Megghiu; e voli a Perna pi manciari 'nzèmmula.» La Rigginedda cci fa: — «Cc'è paura quarchi tradimentu?» Mischina! lu cori comu cci avissi parratu... — «Chi cc'entra tradimentu!» dici lu Bracceri. Idda cci vistíu sta picciridda; lu Bracceri si la misi 'n carrozza e si la purtau. Arrivannu 'n Palazzu, la vecchia: — «Ah! scilirata cchiù di tò patri, ora ti fazzu divèrtiri io!...» Chiama lu cucineri: — «Te' ccà sta picciridda e apparicchiamilla.» Lu cucineri si pigghia a la picciridda, l'ammùccia, e cci fa un pitàggiu di piaciri a la Riggina. Idda cci la porta a sò figghiu, ca sempri sparrava di la frevi: — «Te', cci dici, ccà cc'è Perna; mancia cu Perna. Dumani ti fazzu manciari cu Anna.»

Lu 'nnumani cci dici a lu Bracceri: — «Dicci a la Signura Rigginedda ca lu Riuzzu è megghiu assai, e la voli a Palazzu.» Iju lu Bracceri: — «Maistà, cci dici a la Rigginedda, vonnu a Sò Maistà a Palazzu. Su' tutti boni; lu Riuzzu è menzu bonu, e la voli ddà, e vi guditi la santa paci.»

Idda s'ha vistutu di chidda chi era: avía ancora l'àbbiti chi cci avía misu di supra sò patri e s'ha misu 'n carrozza. La vecchia era a lu finistruni, e stava cu l'occhi a la via. Accumparisci Anna; la vecchia cci va a lu scontru, e comu l'appi vicinu, l'afferra e si la strascina pi li capiddi dicènnucci tanti paroli 'mproprii comu si Anna avissi statu una di ddocu 'mmenzu. E parrannu parrannu si l'acchiana susu e la trasi 'nta 'na càmmara unni cc'era 'na quadàra d'ògghiu vugghienti. L'accosta a sta quadàra e cci dici: — «Spògghiati!» Mentri idda si leva lu primu àbbitu, e grida a vuci forti: Suli! l'àbbitu scruscíu comu si fùssinu ciancianeddi. Lu Riuzzu senti stu gran strepitu e attenta. Anna si leva l'àutru àbbitu, e grida cchiù forti: Perna!... e l'àbbitu scruscíu. — «Ah! dici lu Riuzzu, mi pari lu strepitu di Anna, chi chiama a li me' figghi!» Mentri la vecchia cci fa livari lu terzu àbbitu, lu Riuzzu smaniannu si susi, si mètti a grancicuni e va a vìdiri. Idda levasi lu terzu àbbitu, e grida, ma cu 'na vuci ca livava l'arma: Anna! lu Riuzzu, a quattru pedi curri e va nna la càmmara, e trova a sò matri ca avía affirratu a Anna, e la stava sdivacannu dintra la quadàra d'ògghiu. 'Un vitti cchiù di l'occhi, puvireddu! afferra a la vecchia pi li pizzi di la nèspula, e la jetta 'nta la quadàra. Poi s'abbrazza e si vasa a Anna. Cercanu li fgghi, e lu cucineri cci li cunsignau beddi sani e chini di vita. A manu a manu niscèru li capituli, e si 'nguaggiàru. Lu cucineri appi un gran cumprimintuni, e

Iddi arristaru filici e cuntenti

E nui semu ccà e nni munnamu li denti.

Palermo.


Text viewBook