Folk Tale

Sonsannin ani Surukuba

Translations / Adaptations

Text titleLanguageAuthorPublication Date
Le lièvre et mr. HyèneFrenchCharles Bailleul_
AuthorCharles Bailleul
Book TitleBamanan : Langue et culture Bambara
Publication Date0
LanguageBambara
OriginMali

N y’a da nin na: surukuba ani sonsannin. U ko: u bɛ taa jɛgɛ minɛ kɔ la. U taara kɔ soli. O don na, u ma foyi minɛ jɛgɛ belebeleba kelen kɔ.

Sonsannin ko: - Suruku! Bi jɛgɛ kelen ani sini jɛgɛ fila, i bɛ jumɛn fɛ?

Surukuba ko: - A ! Ne bɛ sini ta jɛgɛ fila makɔnɔ. I ka bi ta kelen ta ka taa.

Sonsannin ye jɛgɛ kelen ta ka taa so. Dugu jɛra. U taara kɔ soli. U ye jɛgɛ fila minɛ. U ma dɔ wɛrɛ minɛ o kɔ.

Sonsannin ko ko kura: - Bi jɛgɛ fila ani sini jɛgɛ saba, i bɛ jumɛn fɛ?

Surukuba ko: - Ne bɛ sini jɛgɛ saba fɛ?

Sonsan taara ni jɛgɛ fila ye so. U taara ko kura o dugujɛ. U ye jɛgɛ saba minɛ. U ma dɔ wɛrɛ minɛ o kɔ.

Sonsannin ko: - Surukuba ! Bi jɛgɛ saba ani sini ta jɛgɛ naani, i bɛ jumɛn fɛ?

A ko: - A! Ne bɛ sini jɛgɛ naani makɔnɔ.

Sonsannin ye jɛgɛ saba ta ka taa so. U taara tun. U ye jɛgɛ belebeleba kelen minɛ. O tun ka bon fɔ k’a dama tɛmɛ. U ma dɔ wɛrɛ minɛ jɛgɛ belebeleba kelen in kɔ.

- Surukuba! Bi jɛgɛ belebeleba kelen in ani sini jɛgɛ belebeleba fila, i bɛ jumɛn fɛ?

Surukuba ko: - Hun ! Dɔgɔ Sonsannin ! Hali ni sini jɛgɛ kɛra kɛmɛ ye, wala kɛmɛ fila, ne bɛ bi ta kelen in de fɛ.

Sonsannin y’i ɲɛnasisi... Surukuba ye jɛgɛ ta k’a da ale kun ka so sira minɛ. A ye dɔ taama minkɛ, sonsannin donna bin fɛ, ka boli, ka boli, ka taa i da sira la suruku ɲɛ, k’i da waga, dimɔgɔw bɛ don ka bɔ a nu n’a da fɛ. Suruku taara se a ma minɛ, a y’ a ye.

A ko: - E ! Jɛgɛba nin bɛ ne bolo, n bɛ mun kɛ sonsansu la ? N ka foyi tɛ sonsansu ko la, n bɛ taa ni n yɛrɛ ye, ka taa jɛgɛ di n ka somɔgɔw ma. A tɛmɛna. A ye dɔ taama min kɛ, sonsannin seginna ka don bin fɛ, ka t’i da sira la, k’i da waga, dimɔgɔw bɛ don a nu n’a da fɛ. Surukuba taara taama tun.

A ko: - E ! Mun bɔnɛ donna sonsanw kan ? Ne tɛmɛna sonsansu dɔ la, dɔ wɛrɛ filɛ nin ye. A! Ni n ye dɔ wɛrɛ ye nin kɔ, n b’o ta ka fara n ka jɛgɛ kan.

A tɛmɛna. A tɛmɛnen, sonsan wulila ko kura, ka don bin fɛ, ka boli, ka t’i da a ɲɛ sira kan, k’i da waga, dimɔgɔw bɛ don ka bɔ.

Surukuba taara se a ma, a ko: - E! Nin ye ko ye! Sonsansi lasatɔ don. Ne tɛmɛna dɔ la, ka tɛmɛ dɔ wɛrɛ la. Dɔ wɛrɛ filɛ nin ye. Ne n ka jɛgɛ da nin kɛrɛ fɛ yan. Tɔ fila min bɛ, ni n tɛmɛna o kan, n bɛ taa olu ta. O tuma na, a bɛ kɛ jɛgɛba kelen ani sonsansu saba. Ne muso ni n denw bɛna fa bi. An na seli kɛ bi.

Surukuba ye a ka jɛgɛba da sonsan kɛrɛ fɛ, ni a b’a ɲɛ na ko a salen don, ka segin ka taa tɔ fila ta. Nka, kabini a tununa, sonsan wulila, ka taa jɛgɛ bila a ka so, ka jɛgɛ kun tigɛ, ka na dugu seni, k’o don o la, k’o kun labɔ. O tuma, mɛnɛmɛnɛ wulila jɛgɛ kun na.

Surukuba seginna. A ma sonsansu fila ye. A ye min ye dɔrɔn ; o tun ye jɛgɛ kun ye, min donna dugu la, mɛnɛmɛnɛ wulilen don a la.

A ye o ye minkɛ, a ko: - E! E! E! E! Mɛnɛmɛnɛ de filɛ ka ne ka jɛgɛ ni n ka sonsansu don u wo kɔnɔ. N bɛ taa so ka taa daba ta ka na.

Suruku bolila ka taa so ka daba ta ka na, ka na o yɔrɔ seni, k’a seni, k’a seni, fɔ k’a kɛ kɔlɔn ye, k’i tunu dugu la, fɔ a tɛ se ka bɔ kɔlɔn in kɔnɔ. O kɛlen, a sago kɛra ka bɔ, a ma se ka bɔ... A mɛnna kɔlɔn kɔnɔ, fɔ kɔngɔ y’a minɛ, k’a sɛgɛn, k’a degun kosɛbɛ. A bɛ kɔlɔn kɔnɔ. A tɛ se ka bɔ... O kɛlen, dagɛ minnɔgɔtɔ, a tun b’a ɲɛ na ko : ji bɛ kɔlɔn in kɔnɔ. O nana ka na i kun deenkun kɔlɔn kɔnɔ.

O ye suruku ye. A ko: - E! Kɔrɔ suruku! Mun ye i se nin kɔlɔn in kɔnɔ yan?

A ko: - Dɔgɔ dagɛ! A tɛ se ka ɲɛfɔ. Ne ni sonsan tun taara kɔ soli. Ne niyɔrɔ kɛra jɛgɛba kelen ye. Ne nana sonsansu dɔ dalen sɔrɔ. Ne ye n ka jɛgɛ da o kɛrɛ fɛ. Sani ne ka segin, a filɛ ! Mɛnɛmɛnɛw ye ne ka jɛgɛ don dugukolo la. Ne tun bɛ ka dugu seni, waasa n ka kun u la. O de y’a to ne filɛ nin kɔlɔn kɔnɔ, ne tɛ se ka bɔ.

A ko: - A! A kɛra baasi ye i bolo.

A ko: - A! Dagɛ! N’i sɔnna, i k’i gere ladon kɔlɔn kɔnɔ, n bɛ n pan ka n dulon, i bɛ ne labɔ.

Dagɛ ko: - A ! Suruku! Ne tɛ da i la, katugu i man ɲi. Ne mana i labɔ, i bɛ ne dun.

Suruku ye a kali k’ale tɛ dagɛ dun, a k’a labɔ. A makari donna dagɛ la.

Dagɛ ko: - Baasi tɛ. N’i ko ten, n b’i labɔ. Nka ne tɛ da i la dɛ!

A ye i kali: - N tɛ foyi kɛ i la.

Dagɛ y’i gere ladon kɔlɔn kɔnɔ k’a lajigin kosɛbɛ, katugu a gere ka jan. Suruku y’i pan k’i dulon a gere la. Dagɛ y’i kun fili. Suruku nan’i sigi dagɛ kɔ rɔ kɛnɛ ma. A y’i sigi dagɛ kɔ la, ka mɛn, ka mɛn, ka mɛn.

Dagɛ ko: - E! Suruku! I tɛ jigin ka bɔ n kan, ne ka taa n min? Minnɔgɔ digilen bɛ n na.

Suruku ko: - E! I t’i jɔ n ka sɛgɛn lafiɲɛ wa? I m’a dɔn ko: ne tun sɛgɛnna kɔlɔn kɔnɔ kosɛbɛ?

Ko: - Baasi tɛ ! I sɛgɛn lafiɲɛ yen.

O y’i jɔ ka mɛn ka mɛn ka mɛn dɔɔnin.

Dagɛ ko: - A! Suruku! I tɛ se ka jigin sa dɛ? I sɛgɛn lafiɲɛna.

Suruku ko: - Dagɛ! Fa de b’i la mɛnɛ... A bɛ i ɲɛ na ko: ne ye i ɲɔgɔn nalonma de ye?

I tɛna taa fewu! Fɔ ne ka i worobu dɔ dun. I y’a dɔn: ne ma dumuni kɛ kɔlɔn in kɔnɔ. Kabi kunɲɔgɔn kelen n bɛ yan, n tɛ foyi sɔrɔ k’a dun. Ne bɛ balo e de la bi.

Dagɛ ko: - Baasi tɛ. N ye min fɔ, o filɛ nin ye : i ye fitiriwale de ye. Nka, baasi tɛ, a ka di i ye cofo min, a ka kɛ ten. Ne yɛrɛ nɔ don.

O yɔrɔnin kelen, ka to o kuma na, Sonsannin nalen u sɔrɔ yen, a ko: - E! Suruku! E ni Dagɛ bɛ nin kuma caman na yan kabi dugu jɛra. Ne ɲɛ b’a la, aw bɛ ɲɔgɔn sɔsɔli la kabi tuma jan. A kɛra di?

Suruku ko: - Sani ka ne ɲininka, i tɛ Dagɛ ɲininka? O na a ɲɛfɔ i ye.

Sonsan ko: - A kɛra di?

Dagɛ ko: - I ka nin filɛ ! Nin kɔlɔn dunba in, ne de ye suruku labɔ nin kɔnɔ. Ne y’o labɔ minkɛ, a ko : k’a tɛ taa fɔ a ka ne dɔ dun.

Sonsan ko: - Prr ! Dagɛ, i ye nkalontigɛla de ye. (A taara i tɛgɛ ci Dagɛ tulo kɔrɔ.) Mun na i tɛ tiɲɛ fɔ ? I bɛ se ka suruku labɔ nin kɔlɔn kɔnɔ? Nkalontigɛla!

Ka i jama Dagɛ kunna kosɛbɛ. O kɛlen, Suruku fana y’i cun ka bɔ Dagɛ kɔ rɔ, k’i tɛgɛ ci Sonsan tulo kɔrɔ.

- A bɛ i ɲɛ na cogo di? I bagara Dagɛ de ma. A ye min fɔ, a ye tiɲɛ tigitigi de fɔ. Ale de ye ne labɔ nin kɔlɔn kɔnɔ. N’i sago kɛra k’a kɔrɔbɔ, ne filɛ! Ne jigintɔ filɛ kɔlɔn kɔnɔ. Ni ne jiginna sisan, a bɛ ne labɔ i ɲɛ na.

O kɛlen, suruku y’i cun kɔlɔn kɔnɔ ko: dagɛ b’a labɔ sonsan ɲɛ na.

Kabini a y’i cun ka se kɔlɔn ju la, sonsannin ko: - Dagɛ! A tɔ bɛ i yɛrɛ ma sa dɛ! I sago ye min ye, o kɛ!

Dagɛ bolila ka taa kungo kɔnɔ, hali a ma i kɔ filɛ suruku la ... Suruku sara a ka kɔlɔn kɔnɔ yen.

N y’o sɔrɔ yɔrɔ min na, ne y’o bila yen

Baabilen Kulubali


Text view