Folk Tale

Is duas gomais

AuthorFrancesco Mango
LanguageSardinian
OriginItaly

Una borta ci fiat duas gomais. Custas si bolianta tanti beni chi prus no podiat essi; fianta totus duas coiadas, una fiat ricca, e s’atra pobara. Sa ricca narada sempri: – «Gomai, deu da stimu tanti, e po sa stima chi di tengu bolemu chi su Signori mi fessit mamma de unu bellu pipiu, e una femminedda a gomai, aici candu iant’essi mannus, dus emus a coiai». – «Ma deu chi seu troppu pobara po tenni una filla, comenti d’emu a mantenni e bistiri?» – «No si pighi penzamentu po cussu; deu emu a penzai a totu e a sa spuglia, anzis si d’emu a battiai, comenti gomai d’iat a battiai su fillu miu». A s’annu beninti a parturiri totus duas; sa ricca fait unu bellu omineddu, e sa pobara una bella pipia; e ianta mantegnu sa promissa. Torrant a giurai de dus coiai. A su pipiu ianta zerriau Efisiu, e sa pobara ianta zerriau Efisia. Fianta giai mattuccheddus, si stimanta mera, e andanta a scola impari, si sparzianta sa merenda, gioganta sempri impari, e naranta chi fianta sposus. A edari de ott’annus sa pobara atturat orfana de babbu e de mamma; sa pardina iat giurau a sa mamma de si d’arrittirai in domu, e d’iat a essi tenta coment’est una filla; e accittotu iat fattu. Insandus iat circau de dus separai in sa scola, de no dus lassai a giogai prus impari, tanti po indiddi bogai s’idea de sa coia, ma issus si stimanta accittotu. Sa figliora sempri ndi chistionada, e issa narat: – «Fillu miu hat a fai virtudi, e hat a pigai una picciocca educada, ricca, eguali a issu. A tui t’happu a circai unu no signori, ma chi ti tenga beni comenti sa calidari tua». De sa dì cussa picciocca fiat sempri trista. Una dì Efisiu d’hat nau: – «Ita tenis? ti biu troppu trista! forzis no mi bolis prus po sposu?» E issa prangendi d’arrispundit: – «Mamma tua no bolit chi tui sposis a mei, puita chi deu seu orfana e pobara. M’hat nau chi tui has a fai una bella virtudi e chi t’hat a fai sposai una picciocca educada e ricca, e a mei m’iat a circai unu de sa calidari mia. Eppuru d’hat promittiu a mamma mia chi si ianta a essi fattu sposai impari prima de nasci». – «Po custu ti rattristas, o Efisia? e no scis chi non passa minutu chi no penzit a tui, e chi ti tengu sempri fissa in sa menti, e su ti biri trista po mei est troppu dolori. Atturat allirga chi tui has a essi sa virtudi mia, e sa ricchesa mia. Deu happu a essi costanti sempri a tui, e ti du giuru, e t’happu a portai in su coru po totu sa vida. Mostradì indifferenti cun mei candu c’est mamma mia, mostradì frida; aici mamma creiri chi ti siasta scarescia de mei». Custu piccioccu fiat giai mannu, e penzat de du coiai sa mamma chi di proponiat tantis piccioccas; ma issu sempri narat: – «Mamma mia, deu no seu ancora po coiai, po imoi no ci penzu». Eccu chi su babbu du mandat in continenti po du disviai, e issus primu de partiri si fianta giuraus chi ianta a essi costantis in s’amori. E partit tranquillu. A Efisia da domandanta, e issa rifiutada a totus, narendi sempri chi no penzat a su matrimoniu. Sa pardina di narat: – «A fillu miu no d’aspettis, puita no est po tui; issu, comenti t’happu nau, candu accabat sa carriera, hat a sposai una chi di fazzat onori, istruia, ricca, e bella. Duncas dezzididì». E di proponit a unu artistu. Efisia apusti de essi tanti penzau di narat chi sì; sa pardina fiat allirga e cuntenta. Però hat nau Efisia: – «Deppu domandai una grazia a issa primu de sposai. Deu emu a bolli andai aund’est is parentis mius po cumbinai su sposaliziu». – «Bai». Ita fait issa? si bestit a omini, e si ponit in viaggiu in circa de Efisiu. Lompiri a cussa zittari, e si ponit in giru. Eccu chi agattat a su piccioccu, e di narat: – «Nara, Efisiu, no t’arregordas prus de is amigus?» – «No, deu no ti connoscu chini ses». – «Deu seu de su logu tuu, andammus a scola impari». Efisiu atturat de marmuri. Issa du combidat a prandi, e di domandat si fastiggiara. – «No mi ndi fueddis», narat, «deu ndi stimu una sola chi d’happu giurau amori, de candu seu innoi no fazzu che penzai a issa. No tengu gana de nudda, no pigu presgeri a nienti de candu happu scipiu chi est sposa; tui da deppis connosci». – «Est berus chi est sposa, ma ti giuru chi est mamma tua chi da bolit coiai, e po issa hat nau chi sì, ma Efisia non di bolit intendi». Benit s’ora de si dispidiri; Efisiu narat chi deppia torrai in sa famiglia sua, e narat a s’amigu: – «Candu bandu a domu, happu a incontrai sa sposa mia coiada». Efisia torrat a domu, fait una littra aundi domandat perdonu a sa pardina; e chi giai chi Deus no dus iat boffius uniri in terra, dus iat a uniri in su celu; a Deus domandat perdonu; si pigat unu velenu e morit. Benit Efisiu apusti de dis, e scippiu su fattu si ndi bandat a s’apposentu suu, si pigat sa pistola e si bocciri. E sa mamma atturat morta de dolori e de pentimentu.


Text view