Folk Tale

Is tresgi bandius

AuthorFrancesco Mango
LanguageSardinian
OriginItaly

Una borta ci fiat unu mariru e una mulleri, chi no tenianta fillus. Issa teniat unu sprigu chi dogna dì domandat: – «Sprigu miu rotundinu, atra bellesa c’est in su mundu si no mei?» – «No», di narat su sprigu. Eccu chi s’incontrat gravida, benit a parturiri e fait una pipia bellisgedda cantu mai. Domandat a su sprigu, comenti fiat solita: – «Sprigu miu rotundinu, atra bellesa c’est in su mundu si no mei?» – «Sì, Granadina». Custu fiat su nomini de sa pipia. Issa no podia soffriri chi sa filla fiat prus bella de issa, e sempri chi domandat a su sprigu, di arrispundiat: – «Sì, Granadina». Una dì zerriat unu serbidori, e di narat: – «Tui deppis fai su chi ti cumandu deu, o ses mortu». – «E ita?» – «Mi deppis bocciri a Granadina cun sa scusa de da portai a fai una passillara in carrozza; candu ses in mesu de sa campagna, da boccis, e po signali mi portas su dirisgeddu, e una bottigliedda de sanguni». – «Ma, comenti da pozzu burlai? est giai mannittedda, tenit ott’annus». – «Basta», di ripittit issa,» o da boccis, o sa vida tua est accabara». Su serbidori attaccat sa carrozza; si poninti in camminu, e candu fianta attesu, Granadina hat nau a su serbidori: – «Naramì sa beridari; mamma mia mi bolit sperdi, no est berus? boccimi una borta chi tenis cust’ordini». – «No», di narat su serbidori, «no est berus, est po fai una passillara». Arribanta, e Granadina cund unu coraggiu: – «Boccimì. Ma puita no bolis fai s’ordini chi t’hat donau mamma mia?» – «No tengu coraggiu, prus prestu pongat su dirisgeddu asua de custa bottiglia». Issa ponit su diru, issu du segat, e prenit sa bottiglia de sanguni; apusti si du fasciat, e d’hat nau: – «Atturidi innoi chi deu di portu su pappai dogna dì». Granadina di narat chi sì, e si ndi bandat. Torrat a domu, e sa meri d’hat domandau si d’iat boccia, e issu arrispundit: – «Sissignora, e po tali signali d’happu portau sa bottiglia cun su sanguni e su dirisgeddu». – «Bravu!», di narat sa meri, e bandat a domandai a su sprigu: – «Sprigu miu rotundinu, atra bellesa c’est in su mundu si no mei?» – «Sì, Granadina». E issa narat tra sei: – «Est morta Granadina, e narat sempri chi est issa sa prus bella, e bolit nai chi no d’hat boccia». Su serbidori dogna dì portat su pappai a Granadina; e aici fianta passaus atrus ott’annus. Una dì Granadina arroscia si ponit a girai po sa campagna e si perdit; biri de attesu comenti est una domu, sighit a camminai, e arribat, candu biri sa mesa posta cun tresgi postus, cioè tresgi bottiglias, tresgi panis, tresgi prattus, e in cusgina unu schironi de pezza po arrustiri. Girat totu sa domu, e no ci fiat nisciunus; allicchirit totu su logu, preparat sa pezza, e si pappara unu arrogheddu de dogna pani e unu diru de binu de dogna bottiglia. Apusti accabau totu, si nc’intrat asutta de unu lettu. Eccu chi beninti tresgi ominis; custus fianta bandius, candu hanti agattau totu allicchiriu su logu, su pappai prontu e unu pagheddu de binu e unu arrogheddu de pani mancanti, hanti nau: – «Innoi ci deppid’essi calinqunu pilloni, e du deppeus acciappai». – «Atturu deu», narat unu; atturat ma foras de sa porta creendi chi benghessi de sa ruga; issa bessit, fait totu comenti sa dì innantis, e si nci torrat a intrai asutta de su lettu. Beninti is bandius, incontranta totu fattu, narat: – «Ah stupidu! non ses bonu po fai sa guardia». – «Cras atturu deu», narat un atru. S’uncras atturat custu, e cudda fait su propriu de is atras dis. Beninti is bandius. – «Ita has fattu?» – «No happu bistu a nisciunus intrai, seu atturau senza de mi movi foras de sa porta, ma no happu poziu scoberri; deppid’essi aintru, puita de sa porta no est intrau genti». – «Ba, cras atturu deu», narat su prus anzianu, su capu de is bandius, «basgi chi a mei no mi burlanta». S’uncras atturat custu, ma aintru de sa domu, candu indi biri bessiri de asutta de su lettu a Granadina; fiat bella mera. Candu biri a su bandiu narat: – «Una grazia di domandu, de no mi bocciri»; e d’hat contau sa storia sua. – «Bai», d’hat nau issu, «no tengas paura chi tui has a essi trattara comenti una sorri; imoi fai totu comenti is atras dis e intradinci asutta de su lettu. Is atrus fainti su chi bollu deu, puita chi seu su prus anzianu, e mi teninti tanti rispettu comenti chi fessit babbu inzoru». Issa fait totu, e si nc’intrat asutta de su lettu. Eccu chi beninti is bandius. – «Ebbeni it’hat fattu?» – «Su pilloni d’happu cassau, fiat aintru». Pigat e indi spiccat unu crocifissu chi tenianta appiccau aund’est is lettus, du ponit asua de sa mesa, e dis narat: – «Giurai asua de custu crocifissu chi a custa picciocca chi est begna innoi d’eis a tenniri comenti una sorri». E giuranta totus. Torrat su crocifissu aundi fiat, e da fait bessiri; candu d’hanti bista, funti atturaus incantaus de sa bellesa de Granadina. Di bolianta mera beni, da tenianta bestia beni, no di fianta mancai nudda. Su serbidori candu est andau a di portai su pappai, no d’hat incontrara, e hat cretiu chi d’essinti pappara is bestias ferozis, e indi fiat mera disprasgiu. Una dì a Granadina di nanta is bandius: – «Bestirì beni chi ti portaus a unu paisi accanta, chi c’est una festa e nosu beneus a ti pigai». Issa si bestit, e s’affacciat; in custu mentris passat una femmina chi bendiat scarpinus totu ricamaus in oru; pigat issa e da zerriat, e si ndi misurat una pariga; comenti si nd’intrat unu, di mancat su respiru; si ponit s’atru, e arrui a s’atra parti. Cussa femmina si nd’est andara; eccu chi beninti is bandius po da portai a sa festa e d’ancontranta morta, si poninti a prangi e subitu di fainti unu nicciu, di fainti ponni unu birdi, e da poninti in sa porta. Una dì passat su fillu de su rei, da pigat, da ponit in carrozza e da portat a palazzu, zerriat unu serbidori e da fait ponni in s’apposentu suu. Dogna dì, candu bessiat, lassat sa crai de s’apposentu appiccara. Una dì sa mamma iat nau: – «Bollu oberri s’apposentu de fillu miu, po biri ita ci tenit, chi no biu prus bessiri». Bandat e biri cussa picciocca sdraiara in su sofà, e narat tra issa: – «Po cussu est chi no bessiat prus, teniat arresgioni»; e indiddi bogat unu scarpinu po du biri, e a sa picciocca torra su respiru. In custu mentris benit su fillu, e domandat a sa mamma puita iat obertu; sa mamma di arrispundit: – «Happu obertu po biri ita ci teniasta, chi no t’happu bistu prus bessiri; imoi ti dongu arresgioni, e bollu chi da sposis». Totu cuntentus si preparanta po su sposaliziu, sa sposa iat cumbirau a is bandius, puita chi d’ianta trattara beni mera su tempus chi ci fiat istettia, e no si ndi podiat scaresci. Si sposanta e atturanta in palazzu.


Text view