Folk Tale

Dammi lu velu!

AuthorGiuseppe Pitrè
Book TitleFiabe novelle e racconti popolari siciliani
Publication Date1870
ATU936*,465
LanguageSicilian
OriginItaly

'Na vota cc'era un picciottu, lu quali era dispiratu comu un cani. Un jornu, mischinu, 'un avennu chi manciari si nni iju a'ssittarisi a la marina, e accussì vìdiri si putia 'ntricciari pi putiri manciari dda jurnata, ca mancu avia tastatu l'acqua. Ddoppu un pezzu ch'era assittatu, vidi avvicinari agghìri nn'iddu un Grecu-livanti, lu quali cci dumannò: — «Chi cosa hai, beddu figghiu, chi si' accussì siddiatu?» — «E chi haju ad aviri! rispusi lu picciottu, ca sugnu mortu di fami; nun haju comu manciari e nun cc'è spiranza.» — «Oh!... figghiu mio, sta' allegru, sta' allegru, camina cu mia ca ti dugnu a manciari, dinari e tuttu chiddu chi vôi.» A ddu poviru picciottu cci vinni lu cori, mischinu. 'Ntantu camina di ccà, camina di ddà, lu purtò a pedi di 'na muntagna, battíu la virga e tuttu 'nsèmmula si grapíu lu tirrenu, e si vitti affacciari un cavaddu cu l'ali; poi stu Grecu-livanti si vutò cu lu picciottu e cci dissi: — «Talè, vidi ddu pizzu di muntagna? ddà cci sunnu li gran tisori; mètitti supra stu cavaddu cull'ali, e va' pigghia tutti ddi petri priziusi, tutti ddi virghi d'oru; ti li metti 'nta lu cavaddu, e quannu ti fazzu signali mi li porti.» Accussì fici lu picciottu: si misi a cavaddu, vrrrrrrr! e iju a passari ddà; e chi cc'era ddà supra? lu beni di Diu: certi virghi d'oru spavintusi, e poi petri di brillanti, di damanti, 'nsumma nun haju comu diri ddi granni tisori. Ddu picciottu era spavintatu a vìdiri tuttu ddu gran beni; basta jinchíu lu cavaddu di tutti ddi cosi, e poi quannu cci fici attu lu Grecu-livanti, si cci misi a cavaddu. — «Bravu! bravu! cci dissi lu Grecu-livanti. Ah! tu si' veru scartu!» Lu fici acchianari pi 'n'àutri du' voti, a la terza vota cci dissi: —. «Va', e tuttu chiddu chi trovi è tuo.» 'Nca chiddu, mischinu, siguìju l'ordini ch'avia avutu; a la terza vota quannu va pi iddu pi pigghiàrisi 'nzoccu avia arristatu, mentri era ddà chi carricava lu cavaddu, batti la virga ddu 'nfamuni, e spirisci lu cavaddu di ddà supra, ed iddu di ddà sutta. Cunsiddirati ddu poviru picciottu chi si vitti ddà sulu senza putiri scinniri pirchì la muntagna era abbastanti àuta! 'Nca mischinu si misi a caminari a Diu e a la vintura. Camina di ccà, camina di ddà, 'ncuntrau 'na vecchia ca cci dumannau: — «A tia, unni vai? agghiri ccà, chi vai facennu?» — «E chi, matri mia, ca mi successi...» E ddocu cci cunta tuttu lu fattu.— «Basta, basta, cci dissi la vecchia, sàcciu tutti cosi; stu Grecu-livanti ogn'annu nni lassa unu ccà supra. Oh mischineddu! talè, camina cu mia cà ti fazzu arricchiri io.» Rispusi lu picciottu a vuci bassa: — «Haju arriccutu du' voti cu sta vota, ma basta chi nun è comu la prima, vasinnò l'affucu a sta vecchia maàra.»

Ddoppu ch'avevanu caminatu un pezzu, la purtau vicinu a una bella funtana e cci dissi: — «Talè, vidi sta bella funtana? ddocu ogni matina vennu dudici palummi a biviri, si 'nfilanu 'nta l'acqua e nèscinu dudici picciotti beddi quantu lu Suli cu li veli 'nta la facci, e si mettinu a jucari 'nta d'iddi, ch'è 'na cosa di vidilli. Tu nun hai a fari àutru chi ammucciàriti ddocu, e quannu iddi sunnu 'nta lu megghiu chi jocanu, afferri lu velu a la cchiù bedda di tutti e ti lu sarvi 'nta lu pettu; vidi ca idda ti dici: «Dammi lu velu! Dammi lu velu!» tu nun t'hai a'rrisicari a dariccillu, sai! sta' attentu, pirchì vasinnò idda diventa palumma arreri, e si nni va 'nsèmmula cull'àutri.»

'Unca chiddu mischinu si 'ntanò 'nt'ôn puntu unni nun putia essiri vistu, e aspittava lu 'nnumani chi vinianu sti palummeddi; vinni lu 'nnumani, s'avvicinò l'ura, lu giuvini stava tuttu silinziusu; quantu senti un scrùsciu chi cchiù chi java, cchiù forti si facia, va pi guardari e vidi un sbardu di palummi; allura iddu facènnusi cchiù nicu dissi 'nta iddu: «Zittu! Zittu! ca ccà sunnu iddi!» Li palummi, a lu solitu, junti a la funtana vìppiru, e poi 'nfilànnusi dintra l'acqua, niscèru dudici beddi picciotti, chi parianu dudici ancili scinnuti di lu celu, e 'ncuminciaru a jucari 'ntra iddi currennu e facennu comu li pazzi.

Lu picciottu quannu critti di giustu niscíu adaciu adaciu, e quannu cci parsi ad iddu, jetta cu 'na manacciata, afferra lu velu di una, quali cci vinni, e lu sarva 'nta un cascittinu chi cci avia datu la vecchia e si lu misi 'nta la pitturina. Allura chi vidìstivu? tutti ddi picciotti addivintaru arreri palummi, e, vulannu vulannu, spirèru 'ntra l'aria. Cunsiddirati, mischina, dda povira picciotta, ca si vitti ddà sula cu chiddu: la sò parola nun era àutra chi: Dammi lu velu! Dammi lu velu! e iddu cci arrispunnia: — «Canta, gadduzzu, ca hai na bona vuci.» Finalmenti, ddoppu un lungu caminu (chi già la vecchia maàra cci avía 'nsignatu), arrivò a la sò casa e cunsignò dda bedda picciotta a sò matri, e cci dissi: — «Matri mia, nun s'arrisicassi a fàlla nèsciri, vassía sapi! pirchì vasinnò semu cunsumati.» — «Va beni, va beni, cci dissi la matri, sta' tranquillu, chì ccà nun cc'è nuddu chi nni la manna.»

Lu picciottu niscíu pi l'affari sòi e arristò sula dda bedda figghia cu sò soggira; tutta la jurnata sta picciotta 'un facia àutru chi stunalla dicènnucci: Dammi lu velu! Dammi lu velu! robba ca chidda 'un ni potti cchiù: — «Maria! comu si' misa! 'un ni pozzu cchiù! comu 'na ciancianedda 'nta l'aricchi, aspetta ca ora ti lu dugnu.» Si misi a pinzari dda buona vicchiaredda, e poi dissi: «Io pensu ca lu misi 'nta un casciuni di lu cantaranu.» Va a grapi un casciuni e vidi un scatulinu, lu grapi e trova un velu. — «Forsi è chistu, figghia mia? Chidda mancu cci lu fici vintiari, affèrrasi lu velu, chiantasillu 'nta la facci, e addivintò palumma, e spirisci. La vecchia, mischina, a sta fattetta, cci pigghiò un motu. — «E comu fazzu ora si veni mè figghiu! chi cci haju a diri, ca nun vidi cchiù a la sò bedda picciotta!» Nun avia appena finutu di diri sti paroli, quantu senti nninghi nninghi, la campanedda; e cu' era? sò figghiu. Va pi tràsiri iddu, e nun trova cchiù lu beni sò. Figurativi chi diavulu potti fari! nesci arreri pi dispiratu e si nni va 'nta lu stessu puntu unni avia vistu lu Grecu-livanti, vunciatu comu 'na vozza. Pi abbriviari cci successi 'n'àutri dui voti la stissa canzuna, ca lu Grecu-livanti lu mannau supra lu cavaddu cu l'ali, poi cci fici spirìri lu cavaddu, vinni la vecchia, cci 'nsignau di jiri nna la funtana, d'arrubbari lu velu a 'na picciotta; poi sta picciotta, iddu si la purtau a la casa, sò matri cci detti lu velu arreri e idda spiríu. La terza vota quannu 'ncuntrò a la vecchia, idda cci dissi: — «Disgraziatu chi si'! lu sapía ca t'avía a'rrinèsciri accussì; talè chi fai: fa arreri la stissa cosa, e quannu cci hai scippatu lu velu a 'na picciotta, veni portamillu a mia, chi pensu io.» 'Unca chiddu accussì fici, si 'ntanò 'n'àutra vota a lu stissu puntu e quannu vitti fari la stissa funzioni, scìppacci un velu ad una di chiddi beddi, subbitu cci lu porta a dda vecchia maàra. — «Ah! ora facisti bonu!» E chi fa? pigghia lu velu e l'abbrucia. Allura iddu tuttu cuntenti, mischinu, ringrazia a dda vecchia, e parti pi la sò casa, 'nsèmmula cu dda picciotta; arrivatu chi fu, lu primu pinseri chi appi fu di dumannàricci di cui era figghia; idda cci dissi ch'era figghia di lu Re di Spagna. Lu picciottu comu 'ntisi accussì, cci vinni lu cori e dissi: — «Ora sì ca addiventu riccu!» E chi fa? parti 'nsemmula cu la picciotta e va unni sò patri; juntu a lu palazzu cci fa passari la 'mmasciata chi cc'era un giuvini cu sò figghia. Lu Re comu 'ntisi accussì, cuntintuni urdinò chi subbitu subbitu li facissiru acchianari; acchianaru tutti dui e si prisintaru davanzi a la Re. Cunsiddirati lu patri comu vitti a sò figghia! si l'abbrazzò, si la vasò, 'nsumma cci fici tuttu ddu preu chi ogni patri pò fari a 'na figghia ddoppu dudici anni chi nun la vidi. Urdinò chi cci fussi 'na gran festa a Palazzu pi la bemminuta di sò figghia; lu primu chi pinsò lu Re, a ricumpinsari lu giuvini chi cci avia purtatu la figghia, e cci la detti pi mugghieri; assignò un tantu lu jornu a li spusi; poi sintennu chi lu giuvini avia la matri, si la mannò a chiamari 'nta lu Palazzu. Iddi si maritaru

E arristaru filici e cuntenti,

E nuàtri ccà chi nn'ammulamu li denti.

Palermo.


Text viewBook