Folk Tale

Ang Malaw-ay nga Diutay nga Bibi

Translated From

Den grimme ælling

AuthorH.C. Andersen
Book TitleEventyr
Publication Date1844
LanguageDanish

Other Translations / Adaptations

Text titleLanguageAuthorPublication Date
Den misforståtte fuglenNorwegian__
Het lelijke jonge eendjeDutchAnnelies van Hees_
Das hässliche junge EntleinGerman__
Il brutto anatroccoloItalian__
Ang Pangit na Munting BibeTagalog__
To aσχημο παπακιGreek__
Гадкий утёнокRussian__
Çirkin Ördek YavrusuTurkish__
O patinho feioPortuguese__
El patito feoSpanish__
Sang Itik Yang Buruk RupaIndonesian__
Грозното патенцеBulgarian__
The ugly ducklingEnglishH. P. Paull1872
Brzydkie KaczątkoPolish__
Гидке каченяUkrainian__
Le vilain petit canardFrench__
Răţuşca cea urâtăRomanian__
L'aneguet lleigCatalan__
Ruma ankanpoikanenFinnish__
Škaredé mláděCzech__
LanguageHiligaynon
OriginDenmark

Kanami gid sadto nga tiempo sang tingadlaw sa uma, kag ang malabulawan nga mais, ang berde nga oats, kag ang mga natumpok nga dagami sa halalban katahum gid tulukon. Sa iya mga malaba kag pula nga batiis ang tagak naglakatlakat, samtang nagahambal siya sa lengguahe sang Egipto nga gintudlo sa iya ni nanay niya.

Sa isa ka masanag kag mainit nga puwesto may nagatindog nga isa ka balay-uma, kag sa indi malayo sa idalom sang mga dalagko nga dahon sang burdock, may nagapungko nga bibi nga nagahulat sang iya mga itlog nga magbuto.

Nagasugod na siya batyag sang kakapoy, kay kadugay sang mga gagmay magguwa sa ila mga itlog kag diutay lang ang mga bisita nga nagakari para mangamusta sa iya. Sa ulihi ang isa ka itlog nabuka, dason isa pa gid, kag isa ka diutay nga linalang ang nag-guwa sa kada isa, nagasiling, “Pip, pip.” Ang mga diutay nga bibi nagtuloktulok sa ila palibot kag nagsiling, “Hamak nga kadako sang kalibutan!”

“Dumdom ninyo amo na ini ang bilog nga kalibutan?” pamangkot sang nanay nila,

“hulat lang hasta makita ninyo ang hardin, ang kalibutan malapad pa hasta sa unhan sang halalban sang kura.”

“Ti, kamusta ka na?” siling sang tigulang nga bibi nga nagkari para magbisita sa iya. “Ara pa ang pinakadako nga itlog nga wala pa nagbuto,” siling sang bibi. “Patan-awa ako sinang itlog nga indi magbuto,” siling sang tigulang nga bibi. “Huo, amo gid ang pensar ko, itlog ina sang pabo; patiha ako, pabay-i ina, kag tudlui ang iban mo nga kabataan maglangoy.” “Pungkuan ko anay ini sang madugaydugay pa,” siling sang bibi.

Sa ulihi ang pinakadako nga itlog nabuka, kag nag-guwa ang bataon nga pispis. Tama gid sa iya kadako kag kalaw-ay. “Mabal-an gid naton kon pabo ini kon ara na kita sa tubig,” siling sang iloy nga bibi. Sang dason nga adlaw ang mga diutay nga bibi gindala sa tubig, kag isa-isa ang mga gagmay naglulumpat sunod sa iloy nga bibi, kag naglangoylangoy nga daw kahapos lang, amo man ang law-ay nga diutay nga bibi.

“Indi siya pabo,” siling sang iya iloy. “Kaugalingon ko gid siya nga bata, kag kon himutaran mo sang maayo indi gid man siya tama kalaw-ay.” Ang mga gagmay gindala sa uma para ipakilala. “Ilapta ang inyo mga tudlo, kag iantad palayo ang inyo mga tiil,” siling sang ila iloy. Ginhimo sang mga diutay nga bibi ang ginsugo sa ila, ugaling kay gintulok sila sing malain sang mga bibi sa uma, kag ang isa naglupad pakadto sa law-ay nga diutay nga bibi kag gintusik ini sa liog. “Kadako gid sa iya kag kalaw-ay,” siling sang lain-batasan nga bibi.

Sa pagligad sang mga inadlaw, ang kaluluoy nga diutay nga bibi nga ulihi sa tanan nag-guwa sa itlog tama gid kalain sang pamatyag bangod tama sa iya kalaw-ay. Gina simu-simo siya sang tanan, kag bisan ang iya iloy nangasubo nga natawo pa siya. Sa ulihi naglupad na lang siya lapaw sa kudal nga kon diin kinulbaan ang mga diutay nga pispis sa mga tanum. “Nahadlok sila bangod kalaw-ay gid sa akon,” siling niya, kag nagpadayon siya lupad hasta nakalab-ot siya sa dalanawan nga kon diin nagaistar ang mga pato, kag ang mga pato nagpalibot sa iya kag nagsagad tulok, nagasiling, “Ano ka nga klase sang pato? Tama gid sa imo kalaw-ay, ugaling kay bale wala ina kon indi ka man lang mangasawa sang bisan isa sa amon.” Kaluluoy nga diutay nga bibi! Wala gani siya nagapanumdom sang pagpangasawa, luyag lang niya magtener sa mga mataas nga hilamon sa dalanawan.

Sang duha na siya ka adlaw didto, may duha ka gansa nga nag-abot, kabataon sa ila kag tama gid kabugalon.

“Nanamian kami sa imo,” siling nila, “kay tama gid sa imo kalaw-ay. Kon luyag mo, mahimo ka makaupod sa amon dito sa lain nga dalanawan nga indi gid tama kalayo. May mga matahum nga gansa didto, wala pa mga asawa. Basi makakita ka sang asawa bisan tama sa imo kalaw-ay.”

“Pok, pok,” ang naglupok sa kahanginan, kag nahulog ang duha ka gansa, patay. “Pok, pok,” ang naglupok sa tanan nga palibot, kay may mga nagapaniro gali nga may mga pusil kag mga ido. Ang kaluluoy nga diutay nga bibi hinadlukan gid kaayo; may dako nga ido nga nanimaho lapit sa iya, ugaling kay nagtalimpasaw man ini sa tubig nga wala magtandog sa iya. “Ay, pasalamat na lang ako nga kalaw-ay sa akon, bisan ang ido indi magkagat sa akon,” siling sang diutay nga bibi.

Hapon na bag-o magtinong liwat ang palibot, kag nagdalidali ang diutay nga bibi palayo sa dalanawan nga ato. Ugaling kay hinali nga nagbagyo, halos indi siya makapadayon. Sa ulihi nakalab-bot siya sa isa ka balaybalay.

Tungod wala nasirhan maayo ang pwertahan, nakasal-ot pasulod ang diutay nga bibi kag nagpasilong sang gab-i nga ato. Isa ka babaye, isa ka kuring, kag isa ka munga ang nagaistar sa mga asawa. Basi makakita ka sang asawa bisan tama sa imo kalaw-ay.” balaybalay nga ato, kag pagkaaga nakadiskubre sang estranghero.

“Abaw, ano nga dinag-an ini,” siling sang babaye, “basi makakuha ako sang mga itlog sang bibi.” Kay man ang iya panan-aw indi na maayo, abi niya ang diutay nga bibi isa ka dako nga bibi.

Ang kuring kag ang munga pirme gid nagasiling, “Kami kag ang kalibutan,” kay panumdum nila sila ang isa ka tunga sang kalibutan kag ang mas maayo pa nga tunga. “Makapangitlog bala ikaw?” pamangkot sang munga sa diutay nga bibi. “Makangurob bala ikaw nga daw kuring?” siling sang kuring. “Indi, kon amo indi ka mahimo nga may mahambal.” Kag nagpungko ang diutay nga bibi sa isa ka higad nga maluya ang pamatyag kag luyag gid nga maglangoy. Ugaling sang ginhambal niya ini nagsiling sila nga basi buang siya. “Daw lain-ulo nga panghunahuna,” siling sang munga. “Pamangkuta ang kuring kon luyag niya maglangoy sa tubig, pamangkuta ang aton ama. Abi mo luyag niya maglangoy ukon magsalom. Ang laygay ko sa imo magtuon ka nga nga mag-ngurob nga daw kuring ukon magpangitlog sa pinakamadasig nga panahon.”

Kay ang diutay nga bibi nagabatyag gid nga kinahanglan niya mag-guwa liwat sa kalibutan, ginbayaan niya ang balaybalay kag dayon nakakita sang tubig, ugaling kay ginlikawan siya sang tanan nga mga sapat kay kalaw-ay gid sa iya. Nag-abot ang taglagas, ang tigtulugnaw nagpalapit, kag ang uwak nagtungtong sa kudal kag nag-uwak.

Sang isa ka gab-i may nag-abot nga isa ka grupo sang mga matahum nga pispis. Mga sisne sila. Ang diutay nga bibi wala pa gid makakita sang mga ato. May lain sila nga klase sang huni kon nagalupad sila pakadto sa mga mainit nga banwa sa tabok sang dagat. Paglupad nila pasaka, nakabatyag ang diutay nga bibi sang isa ka makatilingala nga balatyagon. Nagtiyog siya nga nagtiyog sa tubig, nagasambit sang isa ka makabalaka gid nga huni nga kinulbaan gani siya. Nahibal-an niya nga indi gid niya malipatan atong mga matahum nga pispis, kag nagahandom siya nga mangin matahum pareho sa ila.

Nagpadayon pa gid tugnaw ang tiempo kag sa ulihi naghilay na lang siya nga nagtiskog sa yelo. Isa ka mangunguma nga nagaagi ang nakakita sang kaluluoy nga linalang kag gindala siya pauli nga kon diin mainit-init kag nakapaumpaw sa iya. Hinadlukan ang diutay nga bibi sang gintilawan sang mga kabataan nga maghampang sa iya, kag sa iya kahadlok naglupad siya, una pakadto sa suludlan sang gatas dason pakadto sa suludlan sang arina. Sang ginhampak siya sang babaye sang iya kimpit, nakapalagyo siya paguwa sa abierto nga pwertahan.

Ang tanan nga pangabudlay nga gin-antos sang diutay nga bibi tama gid kasubo nga ilaygay. Nagbugtaw na lang siya sang isa ka aga nga ara sa isa ka dalanawan.

Nagasilak ang mainit nga adlaw, kag nabatyagan niya nga makusog ang iya mga pakpak sang nagalupad siya pasaka sa kahanginan. Gindala siya sa isa ka dako nga hardin. Ang tanan nga palibot matahum, kay tiempo ato sang pagpamulak.

Dugayduday may naglangoy pakari nga tatlo ka sisne.

“Malupad ako pakadto sa mga malahari nga pispis nga ini,” siling niya, “mahimo nga patyon nila ako kay bisan kalaw-ay sa akon, nagpalapit ako sa ila, ugaling kay wala na ina kaso, mas maayo pa nga patyon nila ako sang sa tusikon sang mga pato nga ginasulsulan sang mga munga, ukon tabugon sang babaye nga nagapakaon sang mga manok, ukon mapatay sa katugnaw kag kagutom sa tunga sa tagtulugnaw.”

Kag naglupad siya pakadto sa tubig kag naglangoy palapit sa mga matahum nga nilalang nga ato. Pagkakita nila sang estranghero, guilayon siya nga ginpalapitan sang mga sisne nga nagaabre ang ila mga pakpak.

Ginduko sang kaluluoy nga diutay ng bibi ang iya ulo, nagahulat sang kamatayon. Ugaling kay ano ang iya nakita sa daw espeho nga matin-aw nga tubig? Ang iya kaugalingon nga hitsura, indi na ang isa ka madulum, maitum-itum, kag malaw-ay nga pispis, kundi isa ka matahum kag maalwan nga sisne. Wala kaso nga matawo ang isa ka pispis sa pugad sang bibi kon ang siya nabuto halin sa itlog sang sisne. Subong maayo na ang iya pamatyag nga nag-antos siya sang pangasubo kag pangabudlay, kay mas naapreciar pa gid niya ang tanan nga kasadyahan kag kalipayan sa iya palibot; ang mga matahum nga sisne naglinangoylangoy palibot sa bag-o nila nga upod, kag ginhaplos nila sang ila tuktok ang iya liog sa pagtamyaw sa iya.

Dugaydugay may mga kabataan nga nag-abot sa hardin kag naghaboy sang tinapay sa tubig, kag masadya nga nagpinalakpak sila sang ila kamot, nagasinggit,

“May bag-o nga sisne nga nag-abot, kag siya gid ang pinakamatahum sa tanan, kabataon sa iya kag kaguwapo.”

Ang malipayon nga pispis daw indi kahibalo kon ano ang himuon, sobra gid nga kalipay ang iya nabatyagan, kag wala gid sang bisan diutay nga pagbugal. Pirme gid lang sadto anay malain ang pagtratar sa iya bangod kalaw-ay sa iya, pero subong, ang iya nabatian siya ang pinakamatahum sa tanan nga pispis. Gin-uyog-uyog niya ang iya nga balahibo kag ginbawod ang iya mabugayon nga liog kag nagsiling halin sa iya tagipusuon,

“Wala gid ako magdamgo sang amo sini nga kalipayan sang ako isa ka malay-ay nga diutay nga bibi.”


Text view