Folk Tale

Tinta nubrada

AuthorFracisco Niebro
Book TitleLas Cuntas de tiu Jouquin
Publication Date0
LanguageMirandese
OriginPortugal

La tarchica staba tan marralheira que l suberrolho nun s'aguantaba. Tiu Jouquin nun paraba de mos renher i de mos amanaçar cul caiato:

- Yá me acertestes dues bezes cula bola de corcha. Beni-bos a sentar un cachico. Parece qu'adebinais auga, cumo las moscas!

Nós solo fazimos couso del quando oubimos l purmeiro trúnio i bimos las ties a pessinar-se, anquanto l fuso quedaba a rodar solico. Acabórun alhi mesmo la sinagoga. Fumos pa l pie de tiu Jouquin, calhadicos cumo quien aspera ua zgrácia. Culs talhos na mano i las ruocas spetadas ne ls saiotes, tamien las ties s'achegórun par'ambaixo la baranda. A cada relampo pessinában-se i rezában sin parar la mesma ouraçon:

Santa Bárbela bendita Que ne l cielo stais scrita Cun papel i auga benta, Lhibrai-mos desta termienta.

- Ai Jasus, anton naide bai a tocar a tinta nubrada? Cula nubrada que ende ben, bai a quedar todo arrestrolhado, aflegie-se Marie Tonanta.

- Apósque tiu Manuol Ciego yá debe de star a chegar a las campanas. You acho que me bou a ir para casa, nun benga algue centeilha a caier porqui, dezie Ana Piorna anquanto todas se pessinában i ampeçában outra beç la mesma reza.

- Deixai-bos star que esto ye solo caixa i bombo. Calhai-bos se quereis oubir l bruído: parece l cachon de l Çaramal.

Las nubres asselumbrában todo i arrebolcában-se uas por riba las outras cumo eiras chenas de mulas. Ls garotos, teniemos-mos achegado a las ties i, cul miedo, nun tornemos a dezir palabra. L tiempo habie parado i até l bafo de la respiraçon mos fazie arfar cun fuorça cumo se tamien el tubisse miedo de salir. You, ancolhidico, iba-me lhembrando de cuntas subre giente muorta por centeilhas, queimada biba cumo aquel que quedou un cherrelhon an Peinhas Cabalho porque fui a lhebar un carro de stierco, sin guardar l die santo de San Jesé: até las bacas se morrírun, azinolhadas! I la cruç que alhá ponírun cumo lhembráncia nun me salie delantre de ls uolhos. A cada cachico, chubien-me uas quelubrinas pula spina al pa riba...

- Ai! L rapaç stá amarielho cumo la gualdra! Nun tengas miedo, animaba-me tiu Jouquin, anquanto puxaba l chapéu al para trás i lhimpaba l sudor de la tiesta cul lhenço burmeilho que tenie siempre a la mano. Nesto, las camapanas ampeçórun a repicar a tinta nubrada. Cumo por milagre, toda l'eiletrecidade de l aire se barriu. Miremos uns pa ls outros cun ua risa mordida d'alíbio. Aquel toque era cumo malzina: las ties rezában agora mais alto i filában mais delgeiras, i la truniada yá nun mos metie tanto miedo. Tiu Jouquin, acumpanhaba l repicar culs braços, cantando:

Tinta de la tinta, De la tinta nubrada, Nun bengas tan cargada! Bai-te a çcargar Pa la tierra de la Saiada.

I repetie la cantiga sin parar. Nós sentiemos l sonido de las campanas a bolar acontra las nubres, cumo a correr para ua batailha. Ls trúnios éran agora mais fuortes i ls relampos nun çpegában uns de ls outros, an la sue lhuita culas campanas. Un cheiro a modo pólbara i puolo anchie-mos las narizes, anquanto pingas gordas, cada beç más spessas, ampeçában a apedrear l suolo.

- Querga Dius que benga mansa i buona, dixo tie Ana Piorna. I todas se pessinórun, anquanto cuntinában l rosairo a Santa Bárbela.

L'auga era agora tanta que la rue yá corrie i las pingas fazien cacholicas.

L miu miedo bolbiu-se, anton, an curjidade:

- Ah! tiu Jouquin, porque ye que tócan las campanas quando hai nubrada? I que porque ye que se chama tinta nubrada?

- Chama-se tinta nubrada porque las nubres son tan negras que até l sol queda ancubierto i todo queda anselumbrado. Ls astros nun gústan d'oubir tocar a tinta nubrada i por esso zbían-la de l sítio d'adonde ben l sonido.

Falaba tan sério que angulhiemos cada palabra.

- Ls astros ténen miedo de las campanas quando tócan a tinta nubrada?

- Nun sabeis aqueilha cunta de tiu Manuol Ciego quando fui, ua nuite, a tocar a tinta nubrada?

Un arregalar d'uolhos era l sinal de que todos asperábamos que ampeçasse.

- Ua beç, yá passaba de meia nuite, ampeçou a relampar i a truniar. Era un cachico apuis de l San Juan i la segada iba por ende a meio. Tiu Manuol Ciego, cumo siempre, albantou-se de la cama i fui-se a las campanas. Quando chubie las scaleiras de l campanairo yá la truniada benie quaijeque an riba l'eigreija.

- Mas, se l tiu era ciego, cumo ye que acertaba culas scaleiras para chubir pa las campanas?

- L tiu yá naciu ciego, mas andaba pul lhugar i conhecie to la giente. Era el quien ansinaba la doutrina, repicaba ne ls batizados i tocaba a las Almas, to ls dies a las seis de la manhana. Tocaba tan bien que, quando s'agarraba al badalho, até fazie falar las campanas.

I tiu Jouquin cuntinaba cula cantiga:

Reten-te, reten-te Reten-te nubrada, Nun bengas tan cargada: Bai-t'a çcargar Pa la tierra de Sayago!

- Si, i apuis?

- Apuis ... i calhaba-se a mirar para nós dado-le ua risica cumo quien aspera nuobo cumbite.

- Si, bá, i apuis?

- Pus, apuis, l tiu staba a tocar a tinta nubrada, yá rato. Nesto, caiu un trúnio tan fuorte que parecie que botaba l campanairo abaixo.

- Apósque fui por esso que tubírun de cumponer l'eigreija.

- Bá, se nun bos calhais nun puodo acabar la cunta.

- Bá, ande, cunte, cunte, i poniemos l dedo a la puonta de l nariç, mirando uns pa ls outros calhadicos cumo la missa.

- Adonde iba you? Ah, l trúnio fuorte. Anton, nesse antretiempo, l tiu lhebou ua lhambada tan fuorte i tan stralhada que caiu redondo, dando un bolco acontra la parede.

- I morriu-se?

- Calha-te!

- Nó. Quedou alhi ne l suolo, meio atrelundado, aposque mais dua hora. Solo spertou quando ls trúnios yá se oubien mi loinge i habie parado de chober.

Tiu Jouquin calhou-se a l'aspera que algun de nós falara. Apuis ancostou-se acontra la parede i cuntinou cula caiata ne l aire:

- Botou-se las scaleiras de l campanairo al para baixo i solo parou an casa. La tie, que staba spierta cula candeia acesa, quando l biu albo cumo la niebe dixo-le: "Ai home, parece que biste l demonho!". El nun le respondiu nin ua nin dues. Deitou-se, mui calhadico, a pensar ne l que le haberie passado. A soutrodie, lhougo la passaige se corriu pul lhugar. L tiu splicaba a to la giente: "Solo podie ser un astro malo. Estes, quando se béien perdidos, dá-le la belharaça i son capazes de todo para que naide toque a tinta nubrada". Quando la giente le retrocaba que podie ser ua pessona que le quejisse mal, el atalhaba: "Pessona nun era, senó you sentila; l diabro tamien nun era, que nun entra n'eigreija; por esso, solo podie ser un astro." I cun estas rezones, naide l cumbencie de l cuntrairo. Mas l tiu era baliente: nunca tubo miedo nin deixou de tocar a tinta nubrada.

- Ah! tiu Jouquin, i ls astros cumo son?

- Bá! acabou-se la cunta.

La truniada habie passado. La rue iba de mar a monte. Çcalços pul'auga, fumos rue la Frauga al para baixo, cada un guiando ls sous palicos, que éran ls barcos que mos lhebában pul riu até al mar que se formaba an la Calçada.

Inda hoije, quando oubo truniar, lhembra-me tiu Manuol Ciego: tócan-me andrento las campanas a tinta nubrada i dou cumigo a mirar pa ls lhados, nun benga un astro a dar-me ua lhambada.


Text view